Παγίδες και ευκαιρίες ενόψει

Η Ιστορία επαναλαμβάνεται αλλά δεν είναι ποτέ ακριβώς ίδια. Έτσι, τα προσωπεία, οι ρόλοι  και τα τεχνάσματα αναπροσαρμόζονται με σκοπό να κρυφτούν οι  παγίδες. Όμως, η σύγκρουση βάσει στρατηγικών συμφερόντων παραμένει αναλλοίωτη. Και καθένας αναλαμβάνει τον ρόλο που του ανήκει καθώς ολοένα θα αυξάνονται οι θεωρίες για «win-win»,  «διευθετήσεις συνεργασίας» και άλλα κούφια λόγια που η φοβερή οικονομική δυσπραγία και απόγνωση θα κάνει αρεστά λόγω της απόγνωσης.

Στην πραγματικότητα,  όποιος δεν  αντιλήφθηκε ότι δίνουμε αγώνα επιβίωσης ενάντια στην Τουρκία η οποία επιδιώκει να μας καθυποτάξει στο άρμα της, δεν πρόκειται να το μάθει πλέον. Ούτε υπάρχει επιχείρημα να πειστεί.  Πριν δέκα περίπου χρόνια, Τουρκία και Αγγλία σχεδίασαν ολόκληρη συνομωσία για να παγιδεύσουν τον κυπριακό ελληνισμό και να διαλύσουν την Κυπριακή Δημοκρατία θέτοντας χέρι στην κυπριακή ΑΟΖ. Σήμερα, που ο ενεργειακός πλούτος είναι δεδομένος και αποτελεί τη μοναδική ρεαλιστική προσδοκία για έξοδο από την κρίση και βελτίωση της θέσης μας στο παίγνιο αντιπαλότητας με την Τουρκία, πόσες παγίδες θα έχουν σχεδιαστεί; Πόσα τεχνάσματα θα προκύπτουν για να συγκαλύψουν την παγίδα;

Στην παρούσα φάση, βρίσκεται σε εξέλιξη ένας οργασμός διεργασιών που καθιστά τον εκβιασμό ολοένα πιο πιεστικό λόγω της οικονομικής δυσπραγίας. Χαρακτηριστικά, η Τουρκία είχε ανακοινώσει επίσημα από τα τέλη του 2012 ότι θα προχωρούσε -αυθαίρετα- στην διενέργεια ερευνών εντός της Κυπριακής ΑΟΖ με δικό της πλοιάριο αφού πρώτα το εξόπλιζε με ανάλογο μηχανισμό και που θα συνοδευόταν με τουρκικό στολίσκο. Τελευταία φορά που ο σχεδιασμός αυτός επαναλήφθηκε ήταν τέλη Μαΐου 2013, οπόταν και το πλοιάριο ετοιμαζόταν. Την επικείμενη δυναμική σύγκρουσης  προέτρεπε και ο Ντάουνερ –που υπηρετεί δήθεν την ειρήνη και ασφάλεια- και δήλωνε σε ευθυγράμμιση με την τουρκική αυθαιρεσία: «θεωρώ δεδομένο ότι σε τέτοια περίπτωση (που δεν υπάρχει συμφωνία και οι Ε/κ εκμεταλλευτούν το φυσικό αέριο) θα υπάρξει κλιμάκωση της έντασης μεταξύ Κύπρου-Τουρκίας και θα μπορούσε να λάβει πραγματικά σοβαρές διαστάσεις». Αυτό στην διπλωματία ερμηνεύεται ως εξώθηση της Τουρκίας.

Ωστόσο, εδώ και μερικούς μήνες επικρατεί … ησυχία. Τι μεσολάβησε ώστε η Τουρκία να αναβάλει ή ακυρώσει τους σχεδιασμούς της; Κάποια παρέμβαση εκ μέρους των ΗΠΑ που έθεσε τόσο επιτακτικά το θέμα συμμόρφωσής της; Κάποιες δικές μας δεσμεύσεις -για συμπεριφορά εντός των τουρκικών επιδιώξεων-  που δόθηκαν διά μέσου των ΗΠΑ προς την Τουρκία, πράγμα που διαψεύδεται έντονα από το προεδρικό; Τις προάλλες, ο αρμόδιος Τούρκος Υπουργός Εμπορίου δήλωσε ότι η απόφαση για τις έρευνες είναι πολιτικό θέμα στα χέρια του Ερντογάν. Το μήνυμα είναι ότι για κάποιο σοβαρό λόγο, η Τουρκία δεν προχωρεί στις προαγγελθείσες κινήσεις και για αυτό το έτοιμο πλοίο κάτι αναμένει.  

Η Ιστορία σήμερα επαναλαμβάνεται όπως τότε με την είσοδό μας στην Ε.Ε. Διαμορφώνεται ένα  παιγνίδι χρόνου για το ποιο θα πραγματοποιηθεί πρώτα: λύση στο Κυπριακό ή αξιοποίηση του φυσικού αερίου; Μια λογική προσέγγιση (ανεξάρτητα αν κάποιος την υιοθετεί) που δυνατόν να επιδίωξε η πλευρά μας είναι να κερδίσουμε χρόνο «ηρεμίας» ώστε να προχωρήσουμε απρόσκοπτα με το φυσικό αέριο. Αυτό έχει την λογική του και θα  διαφανεί στην πράξη τους επόμενους μήνες. Από την άλλη, αν δόθηκαν διαβεβαιώσεις ή δεσμεύσεις που κατέστησαν μονόδρομο την «λύση» στο κυπριακό με πακέτο την προσδοκία για το φυσικό αέριο και την οικονομία, είναι κάτι που επίσης θα διαφανεί. Και όντως η Ιστορία θα επαναληφθεί.

Χωρίς σοβαρό κόστος από την κατάσταση, η Τουρκία θα σχεδιάζει πλήρη έλεγχο και παρεμβατικό ρόλο στην Αν Μεσόγειο που εξυπακούει ακύρωση του μεγαλύτερου πολιτικο-οικονομικού εγχειρήματος του κράτους μας από την εγκαθίδρυσή του και της ιστορικής ευκαιρίας που δημιουργείται.  Επίσημες διαβεβαιώσεις ή διαψεύσεις για το παρασκήνιο και τις παγίδες, που είναι η ουσία, δεν θα υπάρξουν. Οι επόμενοι μήνες όμως θα το φανερώσουν.      

mavrides@ucy.ac.cy