Επιδείνωση δανείων, συρρίκνωση πιστωτικής επέκτασης

Σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία, τον Απρίλη του 2013 τα μη-εξυπηρετούμενα δάνεια (NPL) ανήλθαν στο 30% των συνολικών δανείων (ενώ για τον Οκτώβρη τα NPLs προβλέπεται να σημειώσουν ακόμη μεγαλύτερη αύξηση, αφού σύμφωνα με τις εκθέσεις των PIMCO και KPMG, τα NPL για μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα ανέλθουν στο 57% και 45%, αντίστοιχα, για το 2013).

Εξάλλου, η προβλέψεις για απώλειες από προβληματικά δάνεια κυμαίνεται μόλις στο 30% των συνολικών δανείων, πολύ χαμηλότερη απο το μέσο όρο (50%) που εμφανίζουν οι τράπεζες στην ΕΕ. Αυτό υποδηλεί μια σημαντική επιδείνωση της κερδοφορίας για τις κυπριακές τράπεζες στο άμεσο μέλλον. Όπως και αναμένετο μετά την κρίση του Μαρτίου, η πιστωτική επέκταση συρρικνώθηκε λόγω της επιδείνωσης της ποιότητας των δανειακών χαρτοφυλακίων και της υπάρχουσας σφιχτής ρευστότητας. Κατα συνέπεια, τον Ιούνιο οι χορηγήσεις σε επιχειρήσεις συρρικνώθηκαν κατα 9% απο έτος σε έτος, ενώ η χορηγήσεις ενυπόθηκων οικιστικών και καταναλωτικών δανείων σημείωσαν μείωση μεταξύ 3% και 7%.

Προς ενίσχυση της διαφάνειας, τέθηκε σε ισχύ μια νέα οδηγία της ΚΤΚ που καθιστά υποχρεωτική την αναφορά όλων των δανείων με καθυστέρηση πέραν των 90 ημερών και τον χαρακτηρισμό αυτών ως μη εξυπηρετούμενα. Σε αυτά περιλαμβάνονται και τα δάνεια για τα οποία οι αρχικοί όροι έχουν μεταβληθεί (Restructured loans)! Αυτό με τη σειρά του αναμένεται να οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των NPLs σε σχέση με τα μεγέθη που αναφέρονται σήμερα. Επιπλέον, η ΚΤΚ θα εφαρμόσει ένα νέο ρυθμιστικό πλαίσιο που θα υποχρεώνει τις τράπεζες να λαμβάνουν υπόψη, πριν τη χορήγηση δανείων, τη δυνατότητα αποπληρωμής απο τους δανειολήπτες.

Με σκοπό να βοηθηθούν τις τράπεζες στη λήψη εμπεριστατωμένων αποφάσεων, που να βασίζονται στην προϊστορία των πιστωτών, όσον αφορά στη χορήγηση ή μη δανείων, αλλά και για τη βελτιωμένη εποπτεία, οι αρχές έχουν αποφασίσει τη συγχώνευση και την επέκταση των βάσεων δεδομένων των δυο μητρώων δανειοληπτών που τηρούν οι εμπορικές τράπεζες και τα συνεργατικά πιστωτικά ιδρύματα. Επίσης, οι πιστωτές θα υποχρεούνται ανα τακτά χρονικά διαστήματα να ενημερώνουν τα μητρώα αυτά σε σχέση με τα εξυπηρετούμενα και μη εξυπηρετούμενα δάνεια τους. Την επιτήρηση των μητρώων αλλά και των συνεισφορών των τραπεζών θα αναλάβει η ΚΤΚ, η οποία και θα αναπτύξει εργαλεία που θα επεξεργάζονται τα παρεχόμενα δεδομένα για εποπτικούς σκοπούς.

Επίσης, έχουν αποφασιστεί νέα μέτρα με στόχο τη διευκόλυνση της αναδιάρθρωσης δανείων για επιχειρήσεις και νοικοκυριά, με απώτερο σκοπό την αντιμετώπιση του τεράστιου ιδιωτικού χρέους. Λόγω του μεγάλου αριθμού δανείων, υπαρχόντων αλλά και μελλοντικών, που χρήζουν αναδιάρθρωσης, το ΔΝΤ έχει τονίσει την ανάγκη γρήγορης βελτίωσης του πλαισίου αναδιάρθρωσης ιδιωτικού χρέους στην Κύπρο με στόχο τη μείωση των NPL και του χρέους στον ιδιωτικό τομέα. Ο ιδιωτικός τομέας στην Κύπρο είναι υπερχρεωμένος, με το δείκτη χρέους/ΑΕΠ να ανέρχεται στο 280%. Ο σχετικός δείκτης είναι ο υψηλότερος στην Ευρώπη, περίπου διπλάσιος του μέσου όρου της ΕΕ. Τα επιχειρηματικά δάνεια συσσωρεύονται στα ακίνητα και στις κατασκευές. Όσον αφορά τα νοικοκυριά, τα οικιστικά δάνεια αντιπροσωπεύουν πέραν του 50% του συνόλου, κάτι που αφήνει τις τράπεζες σοβαρά εκτεθειμένες στη μείωση των τιμών ακινήτων που παρατηρείται απο το 2009.

Η εμπιστοσύνη στον τραπεζικό τομέα δεν έχει αποκατασταθεί ακόμη. Ο αντίκτυπος της τραπεζικής κρίσης στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, καθώς και σε καίριους τομείς υπηρεσιών της οικονομίας, θα είναι εντονότερος απ’ότι αναμένετο. Όλα αυτά ενδεχομένως να οδηγήσουν σε εντονότερη και μεγαλύτερη χρονικά ύφεση, καθώς και σε εξασθενημένη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη, με δραματικές συνέπειες για τη βιωσιμότητα του χρέους (ΔΝΤ, 2013). Εκτός Κύπρου, η συνεχιζόμενη οικονομική επιβράδυνση στην ΕΕ ενδεχομένως να μετριάσει τη ζήτηση για κυπριακές εξαγωγές. Απο την άλλη, η εξαγωγή τουριστικών υπηρεσιών πιθανόν να επωφεληθεί απο τις πολιτικές αναταραχές σε χώρες που αποτελούν ανταγωνιστικούς προορισμούς αλλά και απο την αύξηση της ζήτησης απο χώρες εκτός ΕΕ (π.χ. Κίνα, Ρωσία). Η εξέλιξη του τομέα των υδρογονανθράκων θα μπορούσε επίσης να δώσει ώθηση στις επενδύσεις και στην ανάπτυξη μακροπρόθεσμα.

Ο δείκτης ανεργίας, δυστυχώς, έχει υποστεί τη σοβαρότερη επιδείνωση ως αποτέλεσμα της προσαρμογής, έχοντας ανέλθει στο 17,3% τον Ιούνιο του 2013 απο 11,7% τον Ιούνιο του 2012. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση στην ανεργία που παρατηρήθηκε στην ΕΕ κατα τα τελευταία χρόνια. Στους αριθμούς αυτούς περιλαμβάνονται βέβαια οι εργαζόμενοι της Τράπεζας Κύπρου και Λαϊκής που επέλεξαν την οικειοθελή αποχώρηση (ΔΝΤ, 2013). Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η ραγδαία αύξηση της μακροπρόθεσμης ανεργίας αλλά και του δείκτη ανεργίας ανάμεσα στους νέους αφού είναι υπερδιπλάσιος του γενικού δείκτη ανεργίας. Παρά τις περιορισμένες δυνατότητες δράσης, οι αρχές θα πρέπει να εξεύρουν τρόπους για την προώθηση της απασχόλησης σε καίριους τομείς.

Κανείς δεν αμφισβητεί ότι η Κύπρος τελεί υπο δριμεία οικονομική αποδιάρθρωση, οι πλήρεις συνέπειες της οποίας θα φανούν στην πορεία. Οι αρχές φαίνονται αποφασισμένες να εξυγιάνουν την οικονομία και να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα της μακροπρόθεσμα. Παρόλο που η δύσκολη αυτή αναπροσαρμογή έχει ακόμα δρόμο, η Κύπρος έχει θέσει τις βάσεις για την επίτευξη ευημερίας στο μέλλον. Δεν θα μπορούσε ωστόσο κανείς να αμφισβητήσει ότι έπονται δύσκολες μέρες.

http://www.theparthenonpartners.com