Άλλη μια δύσκολη χρονιά για την αγορά ακινήτων

Ο Πα?λος Λο?ζου και ο Χαρ?λαμπος Πετρ?δης αναλ?ουν τα δεδομ?να και προβλ?πουν τις εξελ?ξεις για τον σημαντικ? αυτ? κλ?δο της οικονομ?ας

Αρκετ? δ?σκολο (?σως και δυσκολ?τερο απ? το 2012) προβλ?πεται το 2013 για την αγορ? ακιν?των, τον ευα?σθητο και σημαντικ? ταυτ?χρονα αυτ? κλ?δο της κυπριακ?ς οικονομ?ας.
Το μνημ?νιο που αναμ?νεται να υπογραφε? με τους πρ?σθετους φ?ρους που θα επιβληθο?ν, η μειωμ?νη ρευστ?τητα σε συνδυασμ? με τη μειωμ?νη παροχ? χορηγ?σεων στην αγορ?, συνθ?τουν ?να ?χι ιδια?τερα αισι?δοξο σκηνικ? για τη χρονι? που μπ?κε πριν απ? μερικ?ς μ?ρες. Ο Πα?λος Λοιζου και ο Χαρ?λαμπος Πετρ?δης αναλ?ουν τα σημεριν? δεδομ?να της αγορ?ς και προβλ?πουν τι θα συμβε? το 2013.
?σον αφορ? στο 2012, η χρονι? ?κλεισε με πτ?ση της τ?ξης του 11%, σ?μφωνα με τα τελευτα?α στοιχε?α του Κτηματολογ?ου, αφο? κατατ?θηκαν 6269 πωλητ?ρια ?γγραφα ?ναντι 7018 το 2011. Αν? επαρχ?α:
Στη Λευκωσ?α, η με?ωση ?ταν 20% (2011: 1850- 2012:1478) για ?λο τον χρ?νο, εν? για το Δεκ?μβρη ?γγιξε το 30%.
Στη Λεμεσ? η με?ωση ετ?σια ?ταν 23% (2011:2118 2012:1627) και τον Δεκ?μβριο 35%.
Στην επαρχ?α Λ?ρνακας, η ετ?σια με?ωση περιορ?στηκε στο 4% (2011:1051 2012:1006). Τον Δεκ?μβριο καταγρ?φηκε με?ωση 20%.
Στην επαρχ?α Αμμοχ?στου, η με?ωση σε ετ?σια β?ση σταμ?τησε στο 18% (2011:714 2012: 583). Τον Δεκ?μβρη η με?ωση ?φτασε το 27%.
Η Π?φος αποτ?λεσε την εξα?ρεση του καν?να αφο? κατατ?θηκαν 200 πωλητ?ρια ?γγραφα περισσ?τερα απ? π?ρσι και η χρονι? ?κλεισε με ?νοδο 15% (2011: 1330 2012:1530). Π?ντως, ο Δεκ?μβρης ?ταν αρνητικ?ς με με?ωση 9%.

Χειρ?τερες οι προβλ?ψεις για το 2013
Δεν νομ?ζω ?τι θα ξαφνι?σει καν?να ?τι οι προβλ?ψεις για το 2013 θα ε?ναι σημαντικ? χειρ?τερες απ? το 2012. Η ζ?τηση θα παραμε?νει σε σχετικ? χαμηλ? επ?πεδα και οι τιμ?ς θα μειωθο?ν περαιτ?ρω. Ταυτ?χρονα αναμ?νονται σημαντικ?ς διαφοροποι?σεις τ?σο μεταξ? π?λεων αλλ? και μεταξ? τ?πων ακ?νητης ιδιοκτησ?ας. Παρ?λληλα, οι αλλαγ?ς στο φορολογικ? πλα?σιο των ακιν?των και οι προτειν?μενες στο Μνημ?νιο τροποποι?σεις, ?σον αφορ? στην ?κδοση τ?τλων ιδιοκτησ?ας θα μεταβ?λουν την θ?ση πολλ?ν ιδιοκτητ?ν και αγοραστ?ν.
Οι προβλ?ψεις για Κ?προ ε?ναι ?τι το 2013 και το 2014 η οικονομ?α θα συρρικνωθε? και ?τι η ανεργ?α θα αν?βει περαιτ?ρω. Παρ?λληλα, με την επιβολ? των διαφ?ρων φ?ρων η αγοραστικ? δ?ναμη του κ?πριου καταναλωτ? και το διαθ?σιμο του εισ?δημα θα μειωθε? περαιτ?ρω. Τα παραπ?νω, σε συνδυασμ? με την περαιτ?ρω με?ωση του δανεισμο?, θα επιφ?ρουν μεγ?λη π?εση στις επιχειρ?σεις οδηγ?ντας αρκετ?ς σε κλε?σιμο ? με?ωση των καταστημ?των/ παραρτημ?των τους. Κατ' επ?κταση θα υπ?ρξει α?ξηση στα διαθ?σιμα εμπορικ? ακ?νητα, τ?σο καταστ?ματα αλλ? και γραφε?α, το οπο?ο θα οδηγ?σει στην περαιτ?ρω με?ωση των ενοικ?ων.

Κατοικ?ες τρι?ν ταχυτ?των
Σε σχ?ση με τις κατοικ?ες, αυτ?ς μπορο?με να τις διαχωρ?σουμε σε τρε?ς κατηγορ?ες: Κ?ντρα π?λεων, εξοχικ? για ντ?πιους, και εξοχικ? για ξ?νους.
• Οι κατοικ?ες στα κ?ντρα π?λεων θα υποστο?ν την μικρ?τερη με?ωση στις αξ?ες, αφο? δεν υπ?ρχει ιδια?τερη υπερπροσφορ? και αφο? οι πλε?στες χρησιμοποιο?νται για ιδιοκατο?κηση.
• Οι αξ?ες στα εξοχικ? για ντ?πιους, ειδικ? στην περιοχ? του Πρωταρ?/ Αγ?ας Ν?πας, θα μειωθο?ν σημαντικ? αφο? αρκετο? δεν θα ε?ναι σε θ?ση να τα συντηρο?ν ? να πληρ?νουν την αυξημ?νη φορολογ?α.
• Αντ?θετα οι αξ?ες των εξοχικ?ν για ξ?νους ?χουν φτ?σει σχεδ?ν στον π?το και υπ?ρχει μια συνεχ?ς ζ?τηση για καλ?ς ποι?τητας μον?δες η οπο?α σταδιακ? θα απορροφ?σει την προσφορ?. Σημει?νω ?μως ?τι υπ?ρχουν αρκετ?ς μον?δες οι οπο?ες πιθαν?ν να με?νουν αδι?θετες για πολλ? χρ?νια, καθαρ? λ?γω κακο? σχεδιασμο?, κακοτεχνι?ν, ? νομικ?ν και ?λλων κωλυμ?των.

Η κατ?σταση αν? π?λη
Η Λευκωσ?α θα ?χει την χειρ?τερη απ?δοση, ακολουθο?μενη απ? την Λεμεσ?. Η μεν Λευκωσ?α βασ?ζεται κυρ?ως σε ντ?πιους που εργ?ζονται στον δημ?σιο και στον τραπεζικ? τομ?α, ?που θα υπ?ρξει η μεγαλ?τερη με?ωση στους μισθο?ς, εν? η αγορ? της Λεμεσο? παραμ?νει υπερτιμημ?νη και ε?ναι η τελευτα?α αγορ? στην οπο?α ?χει αρχ?σει η δι?ρθωση απ? τις αρχ?ς του 2012. Αντ?θετα, η αγορ? της Π?φου θα αρχ?σει σταδιακ? να ανακ?μπτει, αλλ? απ? χαμηλ? β?ση και με χαμηλ? ρυθμ?, λ?γω της εξωγεν?ς ζ?τησης και της θετικ?ς πορε?ας του τουρισμο?.

Υπ?ρχει προηγο?μενο
Αυτ?ς οι διορθ?σεις στις τιμ?ς αναμ?νεται να ακολουθ?σουν τα ?δια επ?πεδα ?πως σε ?λλες χ?ρες που ε?χαν την ?δια πορε?α με την Κ?προ, π.χ. Ιρλανδ?α, Πορτογαλ?α, Ισπαν?α, κτλ. Σε ?λες αυτ?ς τις χ?ρες, η με?ωση στα οικιστικ? ακ?νητα κυμ?νθηκε στο 40-50% (περισσ?τερο στις τουριστικ?ς περιοχ?ς) και στο 30-40% στα εμπορικ? ακ?νητα (περισσ?τερο σε ακ?νητα σε δευτερε?οντες περιοχ?ς). Για παρ?δειγμα, στην Ιρλανδ?α η με?ωση στα οικιστικ? ακ?νητα στο Δουβλ?νο ε?ναι τις τ?ξης του 57% , εν? εκτ?ς της πρωτε?ουσας η με?ωση κυμα?νεται μεταξ? 60-70%. Η με?ωση στην γη, ειδικ? εκτ?ς των π?λεων, ε?ναι σημαντικ? μεγαλ?τερη.
Η α?ξηση στην ανεργ?α σε συνδυασμ? με την με?ωση του δανεισμο? θα οδηγ?σουν βραχυπρ?θεσμα στην με?ωση των αξι?ν των ακιν?των αλλ? και των ενοικ?ων. Στο μεσοδι?στημα η παρ?λληλη αυτ? με?ωση θα σταματ?σει, με τις τιμ?ς των ενοικ?ων να σταθεροποιο?νται και αυτ?ς των ακ?νητων να συνεχ?σουν να μει?νονται. ?ταν η σχ?ση μεταξ? ενοικ?ου και τιμ?ς φτ?σει σε ?να σημε?ο ?που η επ?νδυση στα ακ?νητα ε?ναι πλ?ον συμφ?ρουσα σε σχ?ση με την κατ?θεση στην τρ?πεζα και αφο? οι τιμ?ς θα ?χουν μειωθε? σε τ?τοιο επ?πεδο ?που ο δανεισμ?ς δ?ναται να μην ε?ναι καν απαρα?τητος, τ?τε θα ξεκιν?σουν οι πρ?τες σημαντικ?ς επενδ?σεις στα ακ?νητα. Αυτ? ?μως δεν αναμ?νεται πριν το μ?σο του 2014. Δεν υπ?ρχει κ?τι το διαφορετικ? ? το ιδια?τερο σε αυτ? που θα ζ?σουμε στην Κ?προ. Πολ? απλ?, η σχ?ση μεταξ? εισοδ?ματος και αξ?ας ακιν?των ε?χε αυξηθε? την περ?οδο 2004-2008 και τ?ρα ζο?με μια περ?οδο αναπροσαρμογ?ς στα προηγο?μενα επ?πεδα.
Πα?λος Λο?ζου

Μνημ?νιο και αγορ? ακιν?των
Ε?ναι γεγον?ς ?τι απ? το τ?λος του 2008 μ?χρι και σ?μερα βι?νουμε την πρ?τη σημαντικ? με?ωση των τιμ?ν των ακιν?των στη κυπριακ? κτηματαγορ?. Ε?ναι σημαντικ? να αναφερθε? ?τι μετ? την ?νταξ? μας στην Ε.Ε. το 2004, υπ?ρξε μια ανοδικ? πορε?α των τιμ?ν, με κορ?φωση την μεγ?λη ζ?τηση και την «τρ?λα» / μ?θη που υπ?ρξε για επ?νδυση σε ακ?νητα κυρ?ως κατ? το 2007 και 2008. Συνεπ?ς, μετ? απ? αυτ? τη τρομακτικ? α?ξηση των τιμ?ν η αγορ? δι?ρχεται μια σημαντικ? δι?ρθωση, και η σκ?ψη ?τι οι τιμ?ς στη Κ?προ δεν μει?νονται ποτ? ?παψε να ισχ?ει, αφο? τα δεδομ?να ?χουν αλλ?ξει, και η υφιστ?μενη ?φεση ?χει φ?ρει πτ?ση στις τιμ?ς αν? το παγκ?πριο.
Εν μ?σω ?μως της αβεβαι?τητας και της ?φεσης που παρατηρε?ται και με το Μνημ?νιο να καθορ?ζει ουσιαστικ? σημε?α που αφορο?ν τα ακ?νητα, οι επενδυτ?ς τηρο?ν στ?ση αναμον?ς και αναμ?νουν να δουν τις εξελ?ξεις. Ε?μαι της ?ποψης ?τι η αβεβαι?τητα σκοτ?νει την ?ποια επιχειρηματικ? δραστηρι?τητα και