Μνημόνιο ανάκαμψης ή μνημόσυνο κατάρρευσης

Σε μας εναπόκειται. Εδώ που φτάσαμε το μνημόνιο είναι μονόδρομος. Όσο πιο γρήγορα υπογραφεί και όσο πιο πιστά εφαρμοστεί τόσο το καλύτερο. Το μεγαλύτερο όφελος, ο τερματισμός της καταστρεπτικής αβεβαιότητας των τελευταίων δύο χρόνων που διεύρυνε την «τρύπα» κατά δισεκατομμύρια.
Ίσως να είμαστε η μόνη χώρα στο κόσμο, που αντί να ντρεπόμαστε για την κατάντια μας,  πανηγυρίζουμε πώς θα υπογράψουμε μνημόνιο με την τρόικα και πως αυτό θα είναι η σωτηρία μας. Πώς από το οικονομικό θαύμα και την αλώβητη οικονομία σε δυο-τρία χρόνια κατρακυλήσαμε στην επαιτεία και την οικονομική κηδεμονία; Πανηγυρίζουμε που καταφέραμε να νερώσουμε τα μέτρα της τρόικας με προσωρινές αντί μόνιμες αλλαγές στα αδικαιολόγητα κεκτημένα μας και διατήρηση του «ξοφλημένου» τυχοδιωκτικού οικονομικού μας μοντέλου.
Όμως η οικονομία δεν ξέρει ούτε από συμβιβασμούς, ούτε από πολιτικές σκοπιμότητες, ούτε από διπλωματίες. Η οικονομία θέλει καθαρό λόγο, σφαιρική θεώρηση, τολμηρά μέτρα και πιστή εφαρμογή. Σιχαίνεται τις μισοδουλειές, τις αβεβαιότητες και τις προσωρινότητες, τα ημίμετρα και τα «ήξεις αφήξεις». Αντί να ενδυναμώσουμε τα δημοσιονομικά μέτρα της τρόικας με μέτρα ανάκαμψης και ανάπτυξης, τα αδυνατήσαμε με κόκκινες γραμμές, ημερομηνίες λήξης και εξαιρέσεις για να συνεχίσουμε ανενόχλητοι να βολευόμαστε και να  κερδοσκοπούμε (business as usual).    
Ούτε η ίδια η τρόικα δεν πιστεύει πως τα μέτρα της από μόνα τους θα οικονομήσουν τα ποσά που χρειάζονται για αποπληρωμή του χρέους, γιατί δεν αναμένουν ανάκαμψη αλλά βαθύτερη ύφεση. Γι’ αυτό και επέμειναν να δεσμεύσουν μέρος  των εσόδων από το φυσικό αέριο, λεφτά που εξαρτώνται από την διεθνή κι’ όχι την Κυπριακή οικονομία, για την αποπληρωμή του χρέους. Επίσης επέμειναν και στη πώληση των κερδοφόρων ημικρατικών οργανισμών που θα έφερναν σίγουρα λεφτά για αποπληρωμή του χρέους ανεξάρτητα από την ανάκαμψη ή μη της Κυπριακής οικονομίας.

Η καθαρά λογιστική και καθόλου οικονομολογική αντιμετώπιση του  οικονομικού μας προβλήματος αποδεικνύεται από τον τρόπο που χειρίστηκαν το θέμα των Κυπριακών αερογραμμών και της ΑΗΚ. Με τις πρώτες ενστάσεις της διαπραγματευτικής μας ομάδας οι τροικανοί εγκατέλειψαν την ιδέα της αποκρατικοποίησης και τερματισμού των δύο αυτών μονοπωλίων που επενεργούν αρνητικά επί της ανταγωνιστικότητας της Κυπριακής οικονομίας, γιατί η πώλησης τους δεν θα απέφερε σημαντικά έσοδα για αποπληρωμή του χρέους.  
Όσοι εθελοτυφλούν ή απλώς δεν αντιλαμβάνονται τις γενεσιουργές αιτίες της οικονομικής μας κατάντιας, τρέφουν ψευδαισθήσεις ότι τα δανεικά της τρόικας και τα συνοδευτικά τους μέτρα από μόνα τους θα μας βγάλουν από τα αδιέξοδα που έχουμε περιέλθει. Δυστυχώς πλανούνται πλάνην οικτρά, όπως συνέβη, σε μικρογραφία, και με την Eurocypria που τα εκατομμύρια δανεικά  κι’ αγύριστα δεν την έσωσαν, αφού οι εκ βάθρων αναδιάρθρωση έμεινε στα χαρτιά κι’ η εταιρεία ποτέ δεν ανέκτησε την ανταγωνιστικότητα της.   
Είναι ηλίου φαεινότερο, ότι από τότε που μπήκαμε στη Ευρωζώνη χωρίς την σωστή προετοιμασία, χάνουμε συνεχώς ανταγωνιστικό έδαφος. Μόνο αν αντιστρέψουμε αυτή την τάση θα ορθοποδήσουμε. Όμως, δεν βλέπω στα μέτρα της τρόικας καμιά προσπάθεια συστηματικής αντιμετώπισης της φθίνουσας ανταγωνιστικότητας μας.  
Η όλη φιλοσοφία της τρόικας ήταν η εξής: «Χρειάζεστε μερικά δισεκατομμύρια για να τα βγάλετε πέρα τα επόμενα μερικά χρόνια. Θα σας τα δώσουμε εφόσον εσείς δεσμευθείτε να μειώσετε τις δαπάνες σας και να αυξήσετε τους φόρους σας για να μας τα ξεπληρώσετε. Για να είμαστε σίγουροι ότι θα έχετε τα λεφτά για να μας ξεπληρώσετε, ανάπτυξη ή μη, θα δεσμεύσουμε και μέρος των εσόδων από το φυσικό αέριο.  Κι’ αν το χρέος δεν είναι διαχειρίσιμο, που ήδη δεν είναι αφού ξεπερνά το 120%, θα πουλήσετε τους ημικρατικούς οργανισμούς που είναι κερδοφόροι για να το μειώσετε σε διαχειρίσιμα επίπεδα».  
Όχι μόνο απουσιάζουν από το μνημόνιο αποτελεσματικά μέτρα για την αύξηση της παραγωγικότητας, την μείωση του κόστους παραγωγής και ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας, αλλά και πολλά από τα μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης έχουν προσωρινό χαρακτήρα προς ικανοποίηση δικών μας απαιτήσεων. Ποσώς ενδιαφέρουν την τρόικα τα αντικίνητρα  παραγωγικότητας του δημόσιου τομέα, όπως η απουσία αξιοκρατικής αξιολόγησης, οι  ζημιογόνοι  ημικρατικοί οργανισμοί, η κερδοσκοπία των κερδοφόρων κρατικών μονοπωλίων εις βάρος του πολίτη και της ανταγωνιστικότητας  της οικονομίας. Αυτά είναι δική μας υπόθεση και έτσι  πρέπει.

Επομένως σε μας εναπόκειται να πάρουμε επιπρόσθετα μέτρα όχι μόνο για να αντισταθμίσουμε τις υφεσιακές επιπτώσεις των μέτρων της τρόικας, αλλά και για να ανακτήσουμε την χαμένη ανταγωνιστικότητα μας που είναι άκρως ζημιογόνος από την στιγμή που είμαστε στη Ευρωζώνη με κοινή αγορά και κοινό νόμισμα.  
Το μνημόνιο είναι όπως ο καθετηριασμός και το «μπαλονάκι» μετά από μια πρώτη καρδιακή προσβολή. Απλώς μας αγοράζουν χρόνο για να κάνουμε τις αλλαγές στον τρόπο ζωής μας –  υγιεινή  διατροφή, εξάσκηση, κ.τ.λ. – για να  ανακτήσουμε την υγεία μας. Εάν όμως επαναπαυθούμε στον καθετηριασμό σαν ριζική θεραπεία  και συνεχίσουμε τα ίδια, σε ένα ή δυο χρόνια θα χρειαστούμε τετραπλό bypass, ή στη περίπτωση της οικονομίας μας  ένα δεύτερο πιο επαχθές μνημόνιο μετά κουρέματος.
Όπως δεν μπορούμε να συνεχίσουμε το φαγοπότι και την καθιστική ζωή, αν θέλουμε να αποφύγουμε τα χειρότερα, έτσι και στην περίπτωση της οικονομίας δεν μπορούμε να συνεχίζουμε την αποσύνδεση μισθών και παραγωγικότητας, τα μονοπώλια με τα κομματικά διοικητικά συμβούλια, την παιδεία που προετοιμάζει τα παιδιά μας για βόλεμα στο δημόσιο τομέα, το τυχοδιωκτικό μοντέλο ανάπτυξης και την παραγνώριση της αδήριτης ανάγκης επένδυσης στην έρευνα, την  καινοτομία και την επιχειρηματικότητα.  
Αν δεν αλλάξουμε νοοτροπία και τρόπο οικονομικής ζωής, καλά κάνουμε να ετοιμαζόμαστε για την κατακόρυφη πτώση του βιοτικού μας επιπέδου και το ετήσιο μνημόσυνο της ολοκληρωτικής κατάρρευσης της οικονομικού μας οικοδομήματος που είναι, δυστυχώς, κτισμένο στην άμμο. Ούτε κι’ άλλα τόσα δανεικά, ούτε και ο από μηχανής θεός του φυσικού αερίου μας σώζουν από τους εαυτούς μας. Γνωρίζω ότι επαναλαμβάνω εαυτόν, κρούοντας  τον κώδωνα του κινδύνου για πολλοστή φορά, πολύ φοβούμαι όμως ότι έχουν δίκαιο οι κυνικοί πού μου λεν «τους τα λες αλλά φωνή βοώντος εν τη ερήμω».