Θετική προσέγγισεις στις συγχωνεύσεις ελληνικών τραπεζών από Fitch

Ως ένα θετικό βήμα για την αναδιάρθρωση του ελληνικού τραπεζικού κλάδου και τις αξιολογήσεις των τραπεζών χαρακτηρίζει η Fitch τις κινήσεις συγχώνευσης στις οποίες προέβησαν οι Εθνική Τράπεζα, η Eurobank Ergasias, η Alpha Bank και η Τρ. Πειραιώς.

Στην ανακοίνωσή της η Fitch σημειώνει πως οι κινήσεις αυτές θα βοηθήσουν στη δημιουργία ενός μικρότερου αριθμού περισσότερο αποτελεσματικών και βιώσιμων τραπεζών οι οποίες θα είναι καλύτερα τοποθετημένες ώστε να αντιμετωπίσουν την κρίση και τις αδύναμες προοπτικές της εγχώριας οικονομίας. 

Ωστόσο, τα μεσοπρόθεσμα οφέλη ενδέχεται να αντισταθμιστούν εάν οι τρέχοντες σημαντικοί κίνδυνοι, οι οποίοι διασυνδέονται, δεν αντιμετωπιστούν. Οι σημαντικότεροι κίνδυνοι είναι η επίλυση της κρίσης, η ανακεφαλαιοποίηση, η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των καταθετών και η μείωση της εξάρτησης από χορήγηση ρευστότητας από τις κεντρικές τράπεζες.

Η ενοποίηση των τραπεζών θα τις βοηθήσει στη σύναψη συνεργειών, ειδικά από την πλευρά του κόστους. Αν και αυτές οι διαδικασίες έχουν ως συνέπεια έκτακτα κόστη, η Fitch αναγνωρίζει την ικανότητα των τραπεζών στη μείωση των εξόδων όπως έχουν κάνει τα τελευταία δύο χρόνια.

Επιπλέον, οι μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες μπορούν να επωφεληθούν βραχυπρόθεσμα λόγω της μείωσης του ανταγωνισμού για καταθέσεις ενώ τα κόστη των συνεργειών μπορούν να τις βοηθήσουν στην απορρόφηση των συνεχώς υψηλών απομειώσεων από την επιδείνωση της ποιότητας των στοιχείων του ενεργητικού.

Η Fitch αμφιβάλλει για την ικανότητα των τραπεζών να δημιουργήσουν γρήγορα έσοδα από συνέργειες με δεδομένη τη συνεχιζόμενη οικονομική ύφεση η οποία κρατά σε χαμηλό επίπεδο την επιχειρηματική δραστηριότητα.

Επίσης, το κόστος χρηματοδότησης κατά την άποψη του οίκου παραμένει υψηλό καθώς θα χρειαστούν ορισμένα χρόνια ώστε οι ελληνικές τράπεζες αποκτήσουν πρόσβαση στη διατραπεζική αγορά με ένα φυσιολογικό τρόπο.

Ο οίκος παραμένει επιφυλακτικός για την εξέλιξη της ήδη αποδυναμωμένης ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων λόγω της ύφεσης και της αύξησης της ανεργίας.

Η Fitch αναμένει πως οι τράπεζες θα έχουν αποδυναμωμένο προφίλ κινδύνου και απόδοση καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις οι συγχωνεύσεις γίνονται με τράπεζες που έχουν χειρότερο προφίλ κινδύνου.

Επιπλέον, οι τράπεζες θα πρέπει να διαχειριστούν τα εκτελεστικά ρίσκα, τα οποία μπορεί να επιδεινωθούν περαιτέρω από το κακό λειτουργικό περιβάλλον στην Ελλάδα, από το γεγονός ότι κάποιες από τις συγχωνεύσεις προέκυψαν ύστερα από εξωτερικές πιέσεις από εθνικές και διεθνείς αρχές, καθώς και από την αντίσταση των σωματείων που θα καταστήσουν δύσκολη την επίτευξη συνεργειών κόστους.

Μετά από διάφορες προσπάθειες, από το 2010 και μετά, η ενοποίηση στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα ξεκίνησε μόλις τον περασμένο Ιούλιο. Αυτό έχει επισπευσθεί από την επιδείνωση της κρίσης στην Ελλάδα, η οποία έχει αποδυναμώσει τις συστημικά σημαντικές εγχώριες τράπεζες. Οι εθνικές και διεθνείς αρχές έχουν πιέσει τις ελληνικές τράπεζες να συγχωνευτούν, σε μια προσπάθεια να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα και να συγκεντρωθούν τα τραπεζικά assets σε βιώσιμες και περισσότερο αποτελεσματικές τράπεζες, οι οποίες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν τελικά, επαρκή κέρδη για να αποπληρώσουν την κρατική βοήθεια.

Η Τράπεζα Πειραιώς, η μικρότερη από τα τέσσερα πιστωτικά ιδρύματα, ξεκίνησε τη διαδικασία τον Αύγουστο του 2012 με την εξαγορά του υγιούς τμήματος από τον ισολογισμό της ΑΤΕbank. Η Πειραιώς έκλεισε το χάσμα με τις άλλες τρεις μεγάλες τράπεζες και ο αριθμός των συστημικά σημαντικών τραπεζών μειώθηκε σε τέσσερις από πέντε.

Στη συνέχεια κινήθηκε η Alpha Bank, μετά από την ανακοίνωσή της στις 17 Οκτωβρίου ότι ήλθε σε συμφωνία με τη γαλλική Credit Agricole προκειμένου να αποκτήσει το σύνολο του μετοχικού κεφαλαίου της Emporiki Bank (pro-forma συνολικό ενεργητικό ύψους 20 δισ. ευρώ στο τέλος του α΄ τριμήνου του 2012). Ακολούθησε μετά η ανακοίνωση της Πειραιώς στις 19 Οκτωβρίου, όταν ήλθε σε συμφωνία με τη γαλλική Societe Generale για την απόκτηση της ελληνικής θυγατρικής Geniki Bank (pro-forma συνολικό ενεργητικό 2,9 δισ. ευρώ στο τέλος του α΄ τριμήνου 2012).

Οι συναλλαγές αυτές αναμένεται να ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του 2012, λείπουν μόνο οι σχετικές εγκρίσεις από τις αρχές. Εάν είναι επιτυχείς, θα πρέπει να διευρύνουν τα εγχώρια franchise των δύο τραπεζών, αλλά και τομερίδιο στην αγορά, και θα τις βοηθήσει να επιλυθεί η βιωσιμότητα των προβληματικών τραπεζών στην Ελλάδα.

Η Alpha Bank και η Τράπεζα Πειραιώς αναμένεται να αποκτήσουν πιο αδύναμες τράπεζες (συγκαταλέγεται και η πρόσφατη απόκτηση της ATEBank από την Πειραιώς), επομένως το συνολικό προφίλ πιστωτικού ρίσκου θα επιδεινωθεί. Ωστόσο, σε μια θετική εξέλιξη, οι δύο αυτές συνδιαλλαγές  δεν θα αυξήσουν τις κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών και ίσως τις μειώσουν, καθώς με βάση τους όρους της συμφωνίας, οι δύο γαλλικές τράπεζες θα κεφαλαιοποιήσουν τις ελληνικές θυγατρικές πριν από την πώληση. Επίσης, οι εξαγορές θα είναι neutral ή ελαφρώς θετικές για την ήδη εύθραυστη ρευστότητά τους και τα προφίλ χρηματοδότησης. Η Geniki Bank είναι πρακτικά αυτοχρηματοδοτούμενη. Οι ενέσεις ρευστότητας της Credit Agricole και η εξαγορά των ναυτιλιακών δανείων της Emporiki θα μειώσει τη χρηματοδότηση της Emporiki από τη μητρική της στα 600 εκατ. ευρώ. αυτά τα αποπληρωθούν από την Alpha Bank σε τρεις δόσεις, με την τελευταία να έχει προγραμματιστεί για το τέλος του 2014.

Η ανακοίνωση της Εθνικής Τράπεζας στις 5 Οκτωβρίου για μια προαιρετική δημόσια πρόταση για την απόκτηση όλων των μετοχών της Eurobank είναι σημαντική, καθώς μπορεί να φέρει μαζί την μεγαλύτερη τράπεζα στην Ελλάδα, την Εθνική, με τη δεύτερη μεγαλύτερη, την Eurobank. Εάν οι μέτοχοι και οι αρχές δώσουν την έγκρισή τους και η συγχώνευση προχωρήσει, θα δημιουργηθεί ένας πολύ μεγαλύτερος τραπεζικός οργανισμός με pro-forma ενεργητικό 178 δισ. ευρώ στο τέλος του α΄ τριμήνου 2012, σε σχέση με το pro forma ενεργητικό  των 78 δισ. ευρώ της Alpha Bank (μετά από την εξαγορά της Emporiki) και με τα 77 δισ. ευρώ της Πειραιώς (συμπεριλαμβανομένων και των ATEBank και Geniki.

Η Fitch βλέπει υψηλότερες προκλήσεις βραχυπρόθεσμα για τη συγχώνευση της Εθνικής με τη Eurobank, παρά σε αυτές που προωθούν οι Alpha Bank και Πειραιώς, εξαιτίας του μεγάλου μεγέθους των δύο τραπεζών. Επίσης, και οι δύο τράπεζες έχουν μεγάλες κεφαλαιακές ανάγκες και οι πιέσεις για χρηματοδότηση και ρευστότητα δεν θα περιοριστούν αρχικά. Ωστόσο, οι δυνατότητες για συνέργειες είναι επίσης υψηλότερες. Επιπρόσθετα, το σχήμα που θα προκύψει θα πρέπει να διευρύνει σημαντικά τα εγχώρια franchise και ποσοστά που κατέχει στην αγορά, βοηθώντας να βελτιωθεί η βάση καταθέσεων και το κόστος χρηματοδότησης. Η Fitch επισημαίνει ότι η συγχώνευση δεν μπορεί να είναι εγγυημένη λόγω των πολλών προσπαθειών συγχώνευσης  μεταξύ μεγάλων ελληνικών τραπεζών που απέτυχαν στο παρελθόν, είτε εξαιτίας διαφωνιών μεταξύ των πλευρών που εμπλεκόταν είτε λόγω θεμάτων ανταγωνισμού.

Εάν οι διάφορες συγχωνεύσεις προχωρήσουν τελικά, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα πρέπει να κυριαρχείται από τρεις τραπεζικούς ομίλους. Και οι τρεις μαζί θα ελέγχουν περισσότερο από το 65% του μεριδίου της αγοράς καταθέσεων και δανείων, με το νέο όμιλο της Εθνικής Τράπεζας να έχει περίπου το 30% του μεριδίου για δάνεια και καταθέσεις σε pro-forma βάση. Κατά την άποψη της Fitch, αυτό θα ολοκληρώσει τη διαδικασία τραπεζικής ενοποίησης στην Ελλάδα. Η Fitch δεν αποκλείει περαιτέρω ενοποίηση μεταξύ μικρών οργανισμών αλλά αυτές θα περιλαμβάνουν πιθανότατα μικρότερες τράπεζες στην Ελλάδα που θα ενταχθούν σε έναν από τους τρεις μεγάλους τραπεζικούς ομίλους.

Ένα άλλο πιθανό σενάριο είναι οι μεγάλες κυπριακές τράπεζες να ξεκινήσουν με σχέδια διάθεσης των δραστηριοτήτων τους στην Ελλάδα, κάτι που θα συνέβαλε στην περαιτέρω συγκέντρωση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.

Η αξιολόγηση ΄CCC΄ στη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική ικανότητα της Εθνικής Τράπεζας, της Eurobank, της Alpha Bank και της Τράπεζας Πειραιώς παραμένει στο επίπεδο στήριξης (SRFs) με βάση την κρατική υποστήριξη. Ο οίκος σημειώνει ότι τα SRFs είναι ευαίσθητα σε μια πιθανή υποβάθμιση της Ελλάδας (΄CCC΄) ή σε κάποια αλλαγή στις υποθέσεις που χρησιμοποιεί για την ετοιμότητα των αρχών να στηρίξουν τις τράπεζες.

Η βαθμολογία βιωσιμότητας (Viability Ratings – VRs) των τεσσάρων τραπεζών στο ΄f΄ αντανακλά την άποψη του οίκου ότι οι τράπεζες θα είχαν χρεοκοπήσει εάν δεν είχαν δεχτεί εξωτερική στήριξη.

Ο οίκος σημειώνει ότι οι τράπεζες έχουν δεχτεί έκτακτη βοήθεια σε ρευστότητα από την Τράπεζα της Ελλάδας και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ενώ δέχτηκαν επίσης κεφαλαιακή υποστήριξη από το ελληνικό Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας για να αυξήσουν τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας στο απαιτούμενο ελάχιστο του 8%.

Σημειώνει πάντως ότι οι τράπεζες θα πρέπει να φτάσουν ελάχιστο δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας 9% και να αποκαταστήσουν τα κεφαλαιακά τους επίπεδα. Εάν αποτύχουν να ενισχύσουν τα κεφάλαια τους μέσω του ιδιωτικού τομέα, θα είναι σε θέση να αποκτήσουν πρόσβαση σε επιπλέον κεφάλαια από το Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας.

Η Fitch σημειώνει ότι μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας της ανακεφαλαιοποίησης και τη διάθεση περισσότερων λεπτομερειών θα επανεξετάσει τα VRs των τραπεζών, αν και επισημαίνει ότι περιμένει να παραμένουν σημαντικά χαμηλότερα από την επενδυτική βαθμίδα, αντανακλώντας τα αδύναμη πιστωτικά θεμελιώδη.

Πηγή:www.capital.gr