Ισχυρός μοχλός ανάπτυξης και περιστολής της ανεργίας η οικοδομική βιομηχανία

Η προηγούμενη περίοδος, το τέλος της οποίας φαίνεται σύντομα να πλησιάζει, ήταν διδακτική σε πολλά επίπεδα για την τοπική αλλά και την παγκόσμια οικονομία. Μεταξύ άλλων, απέδειξε για μία ακόμα φορά τους τομείς που λειτουργούν ως ατμομηχανή της ανάπτυξης στην Κύπρο.

Ίσως ακούγεται σαν να παραβιάζω ανοιχτές θύρες, όταν στην κορυφή αυτών των τομέων κατατάσσω την οικοδομική βιομηχανία, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα. Αυτό δε, διαφαίνεται τόσο από τους αριθμούς της Στατιστικής Υπηρεσίας, όσο και από την αντίληψη της ίδιας της κοινωνίας, μεγάλο μέρος της οποίας σχετίζεται με τον κλάδο. Η οικοδομική ανάπτυξη της Κύπρου, είτε αναφερόμαστε σε έργα υποδομών, είτε σε επενδυτικές αναπτύξεις, ήταν αυτή που άλλαξε το προφίλ της χώρας την τελευταία 40ετία. Ήταν επίσης αυτή που μας επέτρεψε να υπερβούμε σχετικά σύντομα την οικονομική κρίση του 2013 και όπως διαφαίνεται, εφόσον ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα, θα είναι και πάλι αυτή που θα επιταχύνει την ανάκαμψη στη μετά-covid περίοδο.

Οι θέσεις εργασίας
Ο κλάδος της οικοδομής εισφέρει το 17% της εγχώριας ακαθάριστης προστιθέµενης αξίας. Για να γίνει αντιληπτό αυτό το μέγεθος, αρκεί να σημειωθεί ότι συνδυαστικά ο τουρισμός, το χονδρικό και το λιανικό εμπόριο εισφέρουν το 25%. Μόνο για το 2019, τα περισσότερα από €3 δις που η οικοδομική βιομηχανία εισέφερε στο ΑΕΠ, ξεπέρασαν την εισφορά του χρηματοοικονομικού, ασφαλιστικού και βιομηχανικού κλάδου μαζί. Ανάλογα μεγάλης σημασίας είναι ο κλάδος και στο επίπεδο του αριθμού των εργαζομένων καθώς σήμερα απασχολεί περισσότερα από 35.000 άτομα, που στην πλειονότητά τους είναι Κύπριοι. Εφόσον σε αυτούς προστεθούν οι εργαζόμενοι των συνδεδεμένων κλάδων, γίνεται αντιληπτή η σημασία του, όχι μόνο για την ανάπτυξη της οικονομίας, αλλά και για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής. Οι επιχειρηματίες του κλάδου και ιδίως όσοι κατάφεραν να περάσουν σχετικά αλώβητοι τη δοκιμασία των περιοριστικών μέτρων, λαμβάνουν πολύ σοβαρά υπόψη τους αυτή την παράμετρο. Ένας από τους βασικότερους στόχους τους είναι η διατήρηση του εργατικού τους δυναμικού, το οποίο εξάλλου χάρις σε πρωτόγνωρα έργα που συντελέστηκαν στην Κύπρο την τελευταία δεκαετία, έχει αποκτήσει πολύτιμη τεχνογνωσία.

Σε αυτήν όμως την προσπάθεια θεμελιώδη ρόλο κατέχει το κράτος και τα κίνητρα που οφείλει  να δώσει για τη διατήρηση των θέσεων αυτών. Η πρόσφατη πρωτοβουλία για επιδότηση του επιτοκίου με σκοπό την απόκτηση πρώτης κατοικίας, είναι αναμφισβήτητα σε σωστή κατεύθυνση, ενισχύοντας σημαντικά τους εγχώριους αγοραστές. Είναι ωστόσο σημαντική η παροχή ανάλογων κινήτρων, με στόχευση τους αγοραστές του εξωτερικού, προκειμένου να συνεχιστεί η ανάπτυξη στο σύνολο της οικοδομικής βιομηχανίας. Η επιβολή μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ για όσους επενδύσουν σε ακίνητα έως το 2022 και η κατάργηση του φόρου κεφαλαιουχικών κερδών για ακίνητα που εγγράφονται στο Κτηματολόγιο έως το τέλος του ίδιου έτους, είναι δεδομένο πως θα λειτουργήσουν ευνοϊκά για την προσέλκυση αγοραστών από την εγχώρια αγορά αλλά και το εξωτερικό.

Όπως άλλωστε φάνηκε ξεκάθαρα στο 11ο Nicosia Economic Congress, του φόρουμ που πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά στις 20 Απριλίου, παρουσία σημαντικών παραγόντων της επιχειρηματικής και πολιτικής ζωής και στο οποίο συμμετείχα ως εισηγητής, κάθε χώρα οφείλει να επεξεργάζεται πολιτικές που θα διατηρήσουν ψηλά και τη ροή των άμεσων ξένων επενδύσεων, στον τομέα των ακινήτων της. Είναι από αυτή τη μορφή επενδύσεων που προέρχεται το μεγαλύτερο μερίδιο ανάπτυξης για την εθνική οικονομία και κατά συνέπεια για το κράτος, μέσω των πολλαπλών εισφορών και φορολογιών. Η Κύπρος διαθέτει όλες τις προϋποθέσεις για να καταστεί προορισμός που να συνδυάζει διαμονή, εργασία και ψυχαγωγία. Το περιβάλλον που ζούμε ωστόσο, είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικό, καθώς σειρά χωρών διαμορφώνουν κίνητρα για να προσελκύσουν επενδυτές από το εξωτερικό. Επομένως ο εφησυχασμός είναι σίγουρα κακός σύμβουλος. Αντίθετα, είναι σημαντική η διαρκής εξέλιξή μας ως πόλου έλξης των επενδυτών αυτών, βάσει των πλεονεκτημάτων της Κύπρου. Αυτά τα πλεονεκτήματα είναι που πρέπει να αξιοποιήσει το κράτος, ώστε συνδυάζοντάς τα με τα κατάλληλα κίνητρα, να προσελκύσει τους ξένους επενδυτές. Το τελευταίο αυτό στοιχείο, είναι εξαιρετικά σημαντικό, όχι μόνο για τη διατήρηση της απασχόλησης στον κλάδο μετά την ολοκλήρωση των τρεχόντων μεγάλων έργων, αλλά και για την ευρύτερη ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας.

Ψηφιοποίηση διαδικασιών
Όπως σε κάθε κρίση γεννιούνται ευκαιρίες, έτσι και στην ατυχή συγκυρία της πανδημίας, υπήρξαν πτυχές που είδαμε να εξελίσσονται με θετικό πρόσημο. Ανάμεσα σε άλλες, ξεχωρίζω την επιτάχυνση των διαδικασιών που σχετίζονται με την οικοδομική βιομηχανία, σε επίπεδο θεσμικού πλαισίου. Το κράτος την περίοδο της πανδημίας επιταχύνει την ψηφιοποίησή του. Έχουν ήδη γίνει σημαντικά βήματα, με χρήση νέων ψηφιακών εργαλείων, τόσο στο επίπεδο της αίτησης και έκδοσης πολεοδομικών και οικοδομικών αδειών, όσο και στο επίπεδο της επαφής των πολιτών και των επιχειρηματιών ανάπτυξης γης με τις υπηρεσίες του Κτηματολογίου. Το κρίσιμο ωστόσο είναι όλες αυτές οι μεταρρυθμίσεις να ολοκληρωθούν, δημιουργώντας ένα σύγχρονο και φιλικό στις επενδύσεις περιβάλλον. Υπογραμμίζω αυτό το σημείο, καθώς θεωρώ αρκετά συνήθη τη μείωση ρυθμών στις μεταρρυθμίσεις, κάθε φορά που μία κρίση φαίνεται να φτάνει στο τέλος της. Ταυτόχρονα είναι σημαντικό να εισακουστεί η επιθυμία των πολιτών, των επιχειρηματιών και εν γένει όλων των οικονομικά ενεργών τμημάτων της κοινωνίας, όπως μείνει εκτός μικροπολιτικής αντιπαράθεσης η οικονομία, και δη η οικοδομική βιομηχανία, με τη μεγάλη συνεισφορά της στης κοινωνία και τα κρατικά ταμεία.  

Το επίδικο ουσιαστικά είναι να αντισταθούμε στον κακό εαυτό μας και να μην αφήσουμε ημιτελείς, ή να υπονομεύσουμε τις μεταρρυθμίσεις αυτές. Διότι μία σύγχρονη κρατική μηχανή που θα αδειοδοτεί σε αυστηρά χρονοδιαγράμματα, από κοινού με επενδυτικά κίνητρα, μπορούν να διατηρήσουν την Κύπρο ψηλά στη λίστα των επενδυτών του εξωτερικού. Μπορούν, στο τέλος της ημέρας, να καταστίσουν την οικοδομική βιομηχανία ως το εργαλείο που θα μας οδηγήσει και πάλι στην ανάπτυξη.

*Πρόεδρος Παγκύπριου Συνδέσμου Επιχειρηματιών Ανάπτυξης Γης και Οικοδομών