EY: Μείωση στις άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ευρώπη

Ο αριθμός των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) στην Ευρώπη μειώθηκε κατά 4% (στα 6,356 έργα) στη διάρκεια του 2018, σύμφωνα με την έρευνα της ΕΥ European Attractiveness Survey.  

Παρά την πτώση των ΑΞΕ στην Ευρώπη για πρώτη φορά τα τελευταία έξι χρόνια, το επίπεδο των επενδύσεων παραμένει το δεύτερο υψηλότερο σε αριθμούς, από τη στιγμή που η ΕΥ ξεκίνησε να συλλέγει στοιχεία το 2000. Ωστόσο, το επενδυτικό κλίμα είναι δυσοίωνο, καθώς μόνο το 37% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα προβλέπει βελτίωση της ελκυστικότητας της Ευρώπης μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, κατά 50% λιγότερο από τον περασμένο χρόνο.

Ωστόσο, ο τεχνολογικός κλάδος, αντιστέκεται σε αυτήν την πτωτική τάση, καθώς ο αριθμός των ΑΞΕ έφτασε, το 2018, στο ιστορικά υψηλό επίπεδο των 1,227 έργων (αύξηση 4% σε ετήσια βάση). Η αύξηση προήλθε κυρίως από της επιχειρήσεις των ΗΠΑ, οι οποίες αντιπροσώπευαν το 37% ΑΞΕ στον τομέα της τεχνολογίας στην Ευρώπη τον περασμένο χρόνο. Οι ΑΞΕ ήταν επίσης ισχυρές στους παραδοσιακούς βιομηχανικούς κλάδους της Ευρώπης: συνδυαστικά, ο αριθμός των ΑΞΕ στις μεταφορές, τα μηχανήματα και τα χημικά αυξήθηκε κατά 4%, στα 1.729 έργα το 2018.

Ο χάρτης των επενδύσεων το 2018

Οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία, οι οποίες μαζί αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα τρίτο των ΑΞΕ στην Ευρώπη, προσέλκυσαν 13% λιγότερες επενδύσεις από την περασμένη χρονιά (1.054 και 973 έργα ΑΞΕ αντίστοιχα). Η αρνητική επίδοση του Ηνωμένου Βασιλείου οφείλεται σε 35% μείωση των ΑΞΕ στη βιομηχανία (140), καθώς οι επενδύσεις που έχουν ως σκοπό τη δυνατότητα εξυπηρέτησης της ενιαίας αγοράς απομακρύνονται από το Ηνωμένο Βασίλειο. Επιπλέον, ο αριθμός των πρόσφατα εγκατεστημένων κεντρικών γραφείων, τα οποία δημιουργούν μεγάλη αξία και υψηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, μειώθηκε κατά το ήμισυ από τις 98 του 2017 στις 48 για την περσινή χρονιά. 

Οι παραδοσιακά ισχυροί τομείς της Γερμανίας επηρεάστηκαν και αυτοί: σημειώθηκε μια μείωση κατά 7% στην παραγωγή της αυτοκινητοβιομηχανίας, κυρίως λόγω των αυξημένων ανησυχιών σχετικά με το Brexit, των δασμών των ΗΠΑ και της επιβράδυνσης της ζήτησης από την Κίνα. 

Στη Γαλλία, όπου οι ΑΞΕ είχαν αυξηθεί θεαματικά κατά 31% το 2017, πέρσι κατέγραψαν οριακή αύξηση μόλις 1%. Ωστόσο, για πρώτη φορά πέρσι, υλοποιήθηκαν στη Γαλλία περισσότερες επενδύσεις στην έρευνα και ανάπτυξη (Ε&Α) και τη βιομηχανία (144 και 399 αντίστοιχα), από ότι σε οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. 

Αντίθετα, οι ΑΞΕ αναδύονται ως μια σημαντική κινητήρια δύναμη σε άλλες χώρες της Δυτικής και Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης – παρά την πολιτική αβεβαιότητα σε ορισμένες χώρες. Μεταξύ των 10 κορυφαίων Ευρωπαϊκών προορισμών για τις ΑΞΕ, σημαντικές θετικές επιδόσεις  σημειώθηκαν από: την Ισπανία (32%), το Βέλγιο (29%), την Πολωνία (38%), την Τουρκία (14%) και την Ιρλανδία (52%). Πέραν των 10 πρώτων, η Ιταλία κατέγραψε αύξηση κατά 63% σε ετήσια βάση, σημειώνοντας την ταχύτερη αύξηση μεταξύ των 20 πρώτων χωρών της Ευρώπης.

Ορισμένες άλλες χώρες σημείωσαν σημαντική διψήφια μείωση των ΑΞΕ: η Ολλανδία (-32%), η οποία ωστόσο διατηρεί την θέση της στους 10 κυριότερους επενδυτικούς προορισμούς, η Σουηδία (-32%) και η Τσεχία (-51%)

Επιβραδύνονται οι επενδύσεις των ΗΠΑ στην Ευρώπη 

Ενώ παραδοσιακά οι ΗΠΑ αποτελούν έναν ισχυρό επενδυτή στην Ευρώπη, το 2018 τα έργα ΑΞΕ από τις ΗΠΑ αυξήθηκαν μόλις κατά 3%, σε σχέση με μέσο όρο 8% τα τέσσερα προηγούμενα χρόνια. Η επιβράδυνση οφείλεται κυρίως στη φορολογική μεταρρύθμιση των ΗΠΑ, η οποία παρουσιάστηκε τον Δεκέμβριο του 2017 και στον επαναπατρισμό περιουσιακών στοιχείων και θέσεων εργασίας από τις αμερικανικές πολυεθνικές εταιρείες. Ωστόσο, οι ΗΠΑ παραμένουν ο μεγαλύτερος επενδυτής στην Ευρώπη, αντιπροσωπεύοντας το 22% των Ευρωπαϊκών ΑΞΕ το 2018. 

Οι ενδο-Ευρωπαϊκές επενδύσεις συνεχίζουν να παραμένουν η βασική κινητήρια δύναμη των ΑΞΕ στην Ευρώπη, παρά την μικρή μείωση της τάξης του 2% σε ετήσια βάση. Ωστόσο, οι επενδύσεις στην Ευρώπη από περιοχές εκτός της ηπείρου μειώθηκαν κατά 8%.

Οι προειδοποιήσεις 

Οι επενδυτές εξακολουθούν να ενδιαφέρονται για την Ευρώπη, με το 56% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα να αναφέρουν τη Δυτική Ευρώπη, ως έναν από τους τρεις κυριότερους προορισμούς παγκοσμίως για τις δραστηριότητές τους – μια οριακή αύξηση σε σχέση με το 53% που αναφέρθηκε πέρυσι. Ωστόσο, υπάρχει μια αναντιστοιχία σε σχέση με τα συγκεκριμένα επενδυτικά σχέδια, καθώς μόνο το 27% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα σχεδιάζουν να εγκατασταθούν ή να επεκτείνουν τη δραστηριότητά τους στην Ευρώπη το 2019, ποσοστό σημαντικά μικρότερο από το 35% του περασμένου έτους. Σύμφωνα με την  έρευνα, τα επενδυτικά σχέδια βρίσκονται σήμερα στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων επτά ετών. 

Η έρευνα καταγράφει μειωμένη αισιοδοξία των επενδυτών, με μόνο το 37% των εταιρειών να προβλέπει βελτίωση της ελκυστικότητας της Ευρώπης στα επόμενα τρία χρόνια, ποσοστό σημαντικά μικρότερο από το 50% που έκανε την  ίδια εκτίμηση πέρσι. Η κάμψη  αυτή οφείλεται κυρίως στην μείωση των σχεδίων για ΑΞΕ στη βιομηχανία και την εφοδιαστική αλυσίδα, όπου μόνο το 10% των επιχειρήσεων της έρευνας δηλώνουν ότι σκοπεύουν να επενδύσουν φέτος, σε σχέση με 16% το 2017.   

Τριάντα τοις εκατό των επιχειρήσεων λένε, ότι το Παρίσι είναι μία από τις τρεις πιο ελκυστικές Ευρωπαϊκές πόλεις για επενδύσεις, σε σχέση με το 37% του περασμένου χρόνου, ενώ μόνο 25% προτιμά το Λονδίνο, έναντι 34% το 2017. Η πρωτεύουσα του Ηνωμένου Βασιλείου βρίσκεται μόλις κατά 1% πιο μπροστά από το Βερολίνο στην κατάταξη ελκυστικότητας – μια σημαντική αλλαγή από το προβάδισμα κατά 10% της περασμένης χρονιάς. 

Οι γεωπολιτικές ανησυχίες εξαλείφουν τις ΑΞΕ στην Ευρώπη

Οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι υποσκάπτουν τα σχέδια ΑΞΕ των επενδυτών: 38% αναφέρει το Brexit ως έναν από τους τρεις σημαντικότερους κινδύνους που επηρεάζουν την ελκυστικότητα της Ευρώπης τα επόμενα τρία χρόνια. Αυτό αντιπροσωπεύει μια σημαντική αύξηση σε σχέση με το 30% του περασμένου χρόνου, όταν το Brexit βρισκόταν στην τέταρτη θέση μεταξύ των κορυφαίων απειλών για την ελκυστικότητα της Ευρώπης. Η πολιτική αστάθεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η άνοδος των λαϊκιστικών και προστατευτικών τάσεων αποτελούν την δεύτερη και την τρίτη σημαντικότερη ανησυχία μεταξύ των επενδυτών.

Σύμφωνα με το 42% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα, η σημαντικότερη προτεραιότητα της Ε.Ε. θα έπρεπε να είναι η μεταρρύθμιση της οικονομικής διακυβέρνησης για  την διασφάλιση της οικονομικής ανάπτυξης. Το 32% προσθέτει ότι η Ε.Ε. θα έπρεπε να ενισχύσει τον διεθνή της ρόλο.

Σχολιάζοντας τα ευρήματα της έρευνας, ο Σταύρος Παντζαρής,  Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥ Κύπρου δήλωσε: «Ενώ η γεωπολιτική και οικονομική αβεβαιότητα και η προοπτική του Brexit, επιδρούν  αρνητικά στις άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ευρώπη, οι ΑΞΕ στον τομέα της τεχνολογίας στην Ευρώπη καταγράφουν σημαντική άνοδο η οποία έχει φτάσει σε ιστορικά υψηλό επίπεδο. Η Κύπρος πρέπει να επιδιώξει να βρεθεί στην πρώτη γραμμή αυτής της τάσης. Για να προσελκύσουμε ΑΞΕ στον τομέα της τεχνολογίας, θα πρέπει να συνεχίσουμε να επενδύουμε σε τεχνολογικές υποδομές και να εξασφαλίσουμε πρόσβαση σε ένα ευέλικτο και εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό».