Ο Nίκος Αναστασιάδης στο IN Business: Θα καλυφθεί το χαμένο έδαφος

Περίπου ένα χρόνο πριν από την ολοκλήρωση της δεύτερης θητείας του στον προεδρικό θώκο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, αισιοδοξεί πως υπάρχει ακόμα χρόνος για υλοποίηση σημαντικών μεταρρυθμιστικών κινήσεων, οι οποίες θα οδηγήσουν στη βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας και στη μείωση της γραφειοκρατίας που ταλαιπωρεί επιχειρήσεις και επενδυτές.

Σε συνέντευξή του στο περιοδικό IN Business, με αφορμή τα 15α γενέθλια του περιοδικού, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης τονίζει πως τα μέτρα που εφάρμοσε η Κυβέρνηση κατά την περίοδο της πανδημίας, είχαν ως αποτέλεσμα να αποφευχθεί η χρεοκοπία πολλών επιχειρήσεων, αλλά και να συγκρατηθεί η ανεργία.

Ακολουθεί πιο κάτω η συνέντευξη του Προέδρου της Δημοκρατίας στο περιοδικό IN Business: 

Διαβάστε ακόμη: 

ΚΕΒΕ Business Leader Awards: Στο βάθρο οι διαπρεπείς επιχειρηματίες

«Πετά» η επισκεψιμότητα του Neo Plaza (photos)

Το νέο app που συμπληρώνει τη φορολογική σας δήλωση

Θεωρείτε πως η μέχρι σήμερα οικονομική διαχείριση της πανδημίας ήταν ικανοποιητική;

Η πανδημία έχει προκαλέσει τεράστια υγειονομική και κοινωνικοοικονομική κρίση σε παγκόσμιο επίπεδο, η οποία επηρέασε όλο το φάσμα της οικονομίας, οδηγώντας σε απότομη μείωση της παραγωγής και σε σημαντική πτώση της συνολικής ζήτησης. Πιστεύω ότι η Κυβέρνηση κατάφερε πολύ έγκαιρα να διαχειριστεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις οικονομικές επιπτώσεις. Προσφέραμε γενναιόδωρα πακέτα στήριξης εργαζομένων και επιχειρήσεων, εκμεταλλευόμενοι πλήρως και όλα τα ευρωπαϊκά εργαλεία στήριξης, ενώ υιοθετήθηκαν μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας στην αγορά, αποτρέποντας σε σημαντικό βαθμό ένα κύμα χρεοκοπίας επιχειρήσεων. Παράλληλα, ενισχύσαμε τον τομέα της υγείας, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες που δημιουργήθηκαν.

Ως αποτέλεσμα, η ύφεση ύψους 5,1% που καταγράφηκε το 2020 είναι αισθητά μικρότερη από τον μέσο όρο της ύφεσης στην Ε.Ε. και πολύ μικρότερη των άλλων τουριστικών προορισμών. Η αύξηση της ανεργίας κυμάνθηκε σχετικά σε χαμηλά επίπεδα, ενώ πρόσφατα έχει παρατηρηθεί σημαντική μείωσή της. Στο παρόν στάδιο βρισκόμαστε στην τρίτη φάση, δηλαδή στην ανάπτυξη, μετά την ανάκαμψη, και την επανεκκίνηση της οικονομίας.

Τα μακροοικονομικά δεδομένα και η σταδιακή ανάκαμψη της οικονομίας έχουν καταδείξει την αποτελεσματικότητα της κυβερνητικής πολιτικής στην οικονομική διαχείριση της κρίσης. Ήδη από το 2021, μέσω του υψηλού προβλεπόμενου ρυθμού ανάπτυξης για το έτος, κοντά στο 5,5%, αναμένεται να καλυφθεί πλήρως το χαμένο έδαφος.

Μείωση χρέους

Σας προβληματίζει η σημαντική αύξηση του δημόσιου χρέους λόγω ακριβώς των μέτρων στήριξης που προσφέρθηκαν;

Η αύξηση του δημόσιου χρέους αποτελεί ένα ανησυχητικό φαινόμενο, το οποίο χρήζει προσοχής, αλλά πρέπει να τονιστεί πως σε μεγάλο βαθμό η μεγάλη αύξηση που παρατηρήθηκε κατά το 2020 είναι εν πολλοίς παροδική. Αυτή οφείλεται κυρίως στην απόφαση στρατηγικής να διατηρηθούν μεγάλα αποθέματα ρευστών διαθεσίμων κατά τη διάρκεια της κρίσης, ώστε να αποφευχθεί η πιθανότητα το κράτος να βρεθεί αντιμέτωπο με μια κρίση ρευστότητας σε περίπτωση που η κατάσταση παρουσίαζε επιδείνωση.

Καθώς τα δημόσια οικονομικά παρουσιάζουν βελτίωση και η αβεβαιότητα που προκλήθηκε λόγω της πανδημίας έχει μειωθεί σημαντικά με την αύξηση του εμβολιαστικού προγράμματος, το δημόσιο χρέος αναμένεται μεσοπρόθεσμα να μειωθεί σε μεγάλο βαθμό μέσω της βελτιωμένης μακροοικονομικής και δημοσιονομικής εικόνας, αλλά και της σταδιακής μείωσης των ρευστών διαθεσίμων του κράτους. Ήδη κατά το 2021 προβλέπεται μια πολύ σημαντική μείωση του δημοσίου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ από 119% κοντά στο 110% αλλά και σε απόλυτους αριθμούς. Η τάση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί και κατά τα έτη 2022 έως 2024.

Τέλος, πρέπει να υπενθυμίσω πως παραμένουν οι υποχρεώσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας που πηγάζουν από το Σύμφωνο Ανάπτυξης και Σταθερότητας και προβλέπουν τη μείωση του δημοσίου χρέους στο 60% του ΑΕΠ.

Στρατηγική ανάπτυξης

Σε πολύ χαμηλά επίπεδα, υπό τις συνθήκες, κινείται και η ανεργία. Ωστόσο, το κατά κεφαλήν εισόδημα εξακολουθεί να είναι χαμηλό συγκριτικά με τον μέσο όρο στην Ε.Ε. Ποιες δράσεις θα προωθήσει η Κυβέρνηση για βελτίωσή του;

Με απώτερο σκοπό την ενίσχυση της παραγωγικής βάσης της οικονομίας και την προσδοκώμενη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών, η Κυβέρνηση βρίσκεται στο στάδιο ετοιμασίας της νέας Μακροχρόνιας Στρατηγικής για Βιώσιμη Ανάπτυξη της Κύπρου μέχρι το 2035, η οποία θα ολοκληρωθεί σύντομα.

Στόχος μας είναι η δημιουργία μιας νέας στρατηγικής, στην οποία θα παρέχονται οι απαιτούμενες κατευθύνσεις και προϋποθέσεις για στοχευμένη και αποτελεσματική εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και επενδυτικών πολιτικών για τα επόμενα 15 χρόνια. Βασική επιδίωξη είναι η διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής και ενός νέου, σύγχρονου οικονομικού μοντέλου, που θα οδηγήσουν στην επίτευξη βιώσιμης μακροπρόθεσμης ανάπτυξης και στην ενίσχυση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας, με απώτερο στόχο τη διασφάλιση της ευημερίας των πολιτών.

Ανάμεσα στις προτεραιότητες είναι οι δράσεις για διαφοροποίηση της παραγωγικής βάσης της οικονομίας, με έμφαση στον εκσυγχρονισμό του πρωτογενούς τομέα, στην ενίσχυση του μεταποιητικού κλάδου, στην ανάπτυξη της πράσινης οικονομίας και στην ψηφιοποίηση της οικονομίας γενικότερα. Ακόμα, έμφαση θα δοθεί σε δράσεις στους τομείς του βιώσιμου τουρισμού και της ναυτιλίας, αλλά και στην περαιτέρω ανάπτυξη και ενδυνάμωση του εξαγωγικού χαρακτήρα των υπόλοιπων τομέων των υπηρεσιών, περιλαμβανομένων και των κλάδων της υγείας και της εκπαίδευσης.

Αναχαίτιση της ακρίβειας

Σας ανησυχεί το κύμα ακρίβειας, του οποίου ο αντίκτυπος έχει ήδη αρχίσει να γίνεται ορατός; Υπάρχουν κάποια μέτρα υπό μελέτη;

Είναι γεγονός ότι μεσούσης της πανδημίας, όπου οι οικονομίες ανά την υφήλιο προσπαθούν να ανακάμψουν και να σταθεροποιηθούν, αντιμετωπίζουμε μια νέα μεγάλη πρόκληση, τη άνοδο των τιμών και ειδικότερα της ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία με τη σειρά της συμπαρασύρει τις τιμές άλλων προϊόντων και πρώτων υλών.                                                                                        

Το φαινόμενο αυτό μας έχει ανησυχήσει ιδιαίτερα, γι’ αυτό και πρόσφατα εξαγγείλαμε, μετά από διαβούλευση με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, σειρά αντισταθμιστικών και άλλων μέτρων.  Συγκεκριμένα, αποφασίστηκε η απορρόφηση από την ΑΗΚ μέρους της βασικής διατίμησης τελών δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και μείωση 10% στα τιμολόγια των καταναλωτών για τις διμηνίες Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου 2021 και Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2022.

Επίσης, αποφασίστηκε η διαφοροποίηση του Σχεδίου Χορηγιών για εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος από οικιακούς καταναλωτές, με συμπερίληψη κατηγορίας εικονικού net-metering, για καταναλωτές οι οποίοι δεν μπορούν, λόγω περιορισμών, να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά συστήματα στις οροφές των κτιρίων τους.

Επιπρόσθετα, το υφιστάμενο Σχέδιο για Ενθάρρυνση της χρήσης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και της Εξοικονόμησης Ενέργειας στις κατοικίες, το οποίο λήγει στις 20 Δεκεμβρίου 2021, θα επαναπροκηρυχθεί άμεσα. Ακόμη, σκοπεύουμε να εξαγγείλουμε σύντομα Σχέδιο Χορηγιών για ευάλωτους καταναλωτές με στόχο την αντικατάσταση ενεργοβόρων οικιακών συσκευών.

Το Σχέδιο Ανάκαμψης

Θεωρείτε ότι μέσω του Σχεδίου Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης θα γίνει κατορθωτό να υλοποιηθούν σημαντικές μεταρρυθμίσεις ή θα ανασταλούν για ακόμα μία φορά στον βωμό των πολιτικών σκοπιμοτήτων;

Πρέπει να τονίσω ότι η εκταμίευση του συνόλου των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την έγκαιρη επίτευξη των στόχων που περιλαμβάνονται στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με πολύ συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα. Ο στόχος αυτός καθιστά απαραίτητο τον σωστό σχεδιασμό και την έγκαιρη υλοποίηση των μέτρων που έχουν ενταχθεί στο Σχέδιο από τους αρμόδιους φορείς και δεύτερο, τη συνεργασία όλων των θεσμών της χώρας, της Κυβέρνησης και των πολιτικών κομμάτων, καθώς και των παραγωγικών δυνάμεων για εξεύρεση των απαραίτητων συναινέσεων.

Προς τον σκοπό αυτό έχει συσταθεί Επιτροπή Παρακολούθησης, η οποία απαρτίζεται από τους γενικούς διευθυντές όλων των υπουργείων και υφυπουργείων. Σκοπός της είναι η παρακολούθηση της προόδου υλοποίησης και η έγκαιρη επίλυση τυχόν καθυστερήσεων ή άλλων προβλημάτων που εντοπίζονται. Επίσης, για σκοπούς παρακολούθησης της υλοποίησης θα λειτουργήσει και ειδικό πληροφοριακό σύστημα. Επιπρόσθετα, έχει ενεργοποιηθεί Επιτροπή, η οποία είχε συσταθεί κατά την ετοιμασία του εθνικού Σχεδίου, στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι των κοινοβουλευτικών κομμάτων και της Κυβέρνησης για συζήτηση των προτεινόμενων νομοσχεδίων, προτού αυτά υποβληθούν στη Βουλή.

Υπό το φως των πιο πάνω, από πλευράς Κυβέρνησης, θεωρούμε ότι διασφαλίζεται στον μέγιστο βαθμό η προσπάθεια επίτευξης όλων των στόχων και οροσήμων, συμπεριλαμβανομένων και των μεταρρυθμίσεων οι οποίες εκκρεμούν για χρόνια.

Στήριξη ακινήτων

Οι επιχειρηματίες ανάπτυξης γης ζητούν την εισαγωγή ενός νέου σχεδίου πολιτογράφησης επενδυτών. Ποια η θέση της Κυβέρνησης;                            

Θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι όχι στο πολύ μακρινό παρελθόν, το κράτος είχε προβεί σε νομοθετικές ρυθμίσεις για παραχώρηση φορολογικών ελαφρύνσεων για στήριξη της οικοδομικής βιομηχανίας. Πιο πρόσφατα, στο πλαίσιο της κρίσης, το κράτος εφάρμοσε Σχέδιο Επιδότησης Επιτοκίων για Νέα Στεγαστικά Δάνεια για σύναψη δανείων από νοικοκυριά για σκοπούς ιδιοκατοίκησης. Καλύπτει δάνεια που έχουν συναφθεί από την 01.03.2020 και άλλα που θα εγκριθούν μέχρι 31.12.2021.

Μέσω αυτού του σχεδίου έχει διατηρηθεί σε κάποιο βαθμό η ζήτηση ακινήτων Επίσης, το Σχέδιο Δράσης για την προσέλκυση εταιρειών ξένων συμφερόντων για δραστηριοποίηση ή επέκταση των δραστηριοτήτων τους στην Κύπρο, που έχω ήδη αναφέρει, αναμένεται να συμβάλει στην αύξηση των επενδύσεων στον τομέα των ακινήτων. Πέραν των πιο πάνω, θα ήθελα να τονίσω ότι γενικότερα, ως προς την προσέλκυση επενδυτικού ενδιαφέροντος στον τομέα τον ακινήτων, αυτή θα επιτευχθεί κυρίως μέσω της διασφάλισης της μακροοικονομικής σταθερότητας, υγιών συνθηκών ανταγωνισμού και ενός επιχειρηματικού περιβάλλοντος ελκυστικού για επενδύσεις.

Βιωσιμότητα ΓεΣΥ

Ανησυχείτε για την οικονομική βιωσιμότητα του ΓεΣΥ;  Το τελευταίο διάστημα οι ανησυχίες εντείνονται διαρκώς…

Καταρχάς, η μεταρρύθμιση του τομέα της υγείας που πραγματοποιήθηκε με την εισαγωγή του ΓεΣΥ το 2019 είναι μια από τις μεγαλύτερες που έγιναν στην Κύπρο από την ίδρυση της Δημοκρατίας. Το ΓεΣΥ παρέχει τη δυνατότητα ισότιμης πρόσβασης σε όλους τους πολίτες και δικαιούχους του συστήματος, κάτι που έχει βελτιώσει την ποιότητα ζωής τους, λόγω του γεγονότος ότι παρέχεται ένα ενιαίο και ολοκληρωμένο πακέτο ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, που διαλαμβάνει όλες τις πτυχές της υγείας.

Ένα τέτοιο σύστημα δεν μπορεί να είναι στατικό, αλλά εξελίσσεται, έτσι ώστε να προσαρμόζεται στα νέα ιατρικά δεδομένα. Γι’ αυτό τον λόγο, η οικονομική βιωσιμότητά του είναι για την Κυβέρνηση θέμα μείζονος σημασίας, γιατί το Κράτος συνεισφέρει, ως τρίτο μέρος, για όλους τους δικαιούχους.

Ως εκ τούτου, το ΓεΣΥ συνδέεται άμεσα με τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών και μέσω αυτού του τρόπου, το Κράτος επιτελεί τον κοινωνικό του ρόλο αναφορικά με την παροχή προς τους πολίτες του πολυτιμότερου αγαθού, που δεν είναι άλλο από την υγεία.  

Η νομοθεσία του ΓεΣΥ προνοεί τον καταρτισμό σφαιρικού προϋπολογισμού για όλες τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Αποτελεί αυτό δικλείδα ασφαλείας;

Ο σφαιρικός προϋπολογισμός αποτελεί μία πρώτη ασφαλιστική δικλείδα, υπό την έννοια ότι η δαπάνη δεν μπορεί να ξεφύγει από το ποσό που περιέχεται σ’ αυτόν. Σημειώνω, ωστόσο, ότι οι ανάγκες και άρα το κόστος για την παροχή ποιοτικής φροντίδας υγείας είναι πολύ μεγαλύτερες και το ΓεΣΥ θεωρώ ότι έχει τις προδιαγραφές να καταστεί ένα ποιοτικό σύστημα υγείας. Το ΓεΣΥ, ως ένα πρόσφατα εφαρμοσμένο σύστημα υγείας, είναι λογικό να αντιμετωπίζει και κάποιες προκλήσεις, όπως είναι η μείωση των καταχρήσεων από τους παρόχους υγείας.

Παράλληλα, μεγάλη πρόκληση αποτελεί και το γεγονός ότι με βάση τον περί Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας Νόμο του 2017, τα δημόσια νοσηλευτήρια θα πρέπει να καταστούν οικονομικά βιώσιμα, αφού μέχρι την 31η Μαΐου του 2024, τυχόν ελλείμματά τους, θα πρέπει να εξαλειφθούν. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να θεσπιστούν πιο αποτελεσματικοί μηχανισμοί για αντιμετώπιση των ελλειμμάτων του ΟΚΥπΥ και καλύτερο έλεγχο των δαπανών.

Δράσεις για προσέλκυση επενδύσεων

Σε μία περίοδο που η ταχεία ανάκαμψη και απότομη μεγέθυνση του ΑΕΠ αποτελούν το μεγάλο στοίχημα για όλες τις κυβερνήσεις, πώς προτίθεται η Κυβέρνηση να προσελκύσει άμεσα σημαντικές και βιώσιμες άμεσες ξένες επενδύσεις;

Μέσω κυρίως του Κυπριακού Οργανισμού Προώθησης Επενδύσεων, η Κυβέρνηση προωθεί στο εξωτερικό, στοχευμένα και μεθοδικά, τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει η Κύπρος ως επενδυτικός προορισμός και ως ανταγωνιστικό επιχειρηματικό κέντρο, αλλά και τις σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες που προσφέρει. Στο πλαίσιο αυτό, θεωρώ πολύ σημαντική την πρωτοβουλία του Κυπριακού Οργανισμού Προώθησης Επενδύσεων για τη δημιουργία ειδικής πλατφόρμας με την ονομασία Project Bank, η οποία περιλαμβάνει αναπτυξιακά έργα μεγάλης κλίμακας σε στρατηγικούς τομείς της οικονομίας, τα οποία προωθούνται στο εξωτερικό για προσέλκυση επενδύσεων.

Μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία της Κυβέρνησης προς την κατεύθυνση προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, αλλά και ταλέντων από το εξωτερικό, είναι η υλοποίηση του Σχεδίου Δράσης για την προσέλκυση εταιρειών ξένων συμφερόντων για δραστηριοποίηση ή επέκταση των δραστηριοτήτων τους στην Κύπρο. Το εν λόγω Σχέδιο Δράσης εγκρίθηκε προ ολίγων ημερών από το Υπουργικό Συμβούλιο και προβλέπει σειρά δράσεων και μεταρρυθμίσεων σε διάφορους τομείς παρέμβασης, που θα ενισχύσουν την ελκυστικότητα της Κύπρου ως προορισμού επενδύσεων και ανάπτυξης δραστηριοτήτων υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Ενδεικτικά αναφέρω την αναβάθμιση και μετεξέλιξη του Μηχανισμού Ταχείας Δραστηριοποίησης σε Μονάδα Υποστήριξης Εταιρειών, την παροχή φορολογικών κινήτρων για προσέλκυση εργαζομένων υψηλής εξειδίκευσης, μεταξύ των οποίων και Κύπριοι υψηλού μορφωτικού επιπέδου που εργοδοτούνται σήμερα στο εξωτερικό και η απλοποίηση - εξορθολογισμός στις διαδικασίες έκδοσης αδειών παραμονής και εργασίας.

Ο καλά μελετημένος σχεδιασμός των δράσεων που περιλαμβάνονται, εξασφαλίζει ότι τα οφέλη από την υλοποίηση του Σχεδίου δεν θα είναι ευκαιριακά, αλλά θα συμβάλουν ουσιαστικά στον επαναπροσδιορισμό του αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας μέσω της προσφοράς διαφοροποιημένων και απλοποιημένων εγχώριων υπηρεσιών και προϊόντων, τη διεξαγωγή επενδύσεων, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας υψηλής προστιθέμενης αξίας, καθώς και αύξηση του δυνητικού ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας.

Οι στόχοι μέχρι το τέλος της θητείας

Ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας για δύο συνεχείς θητείες θεωρείτε πως κάνατε ό,τι ήταν εφικτό για να βοηθήσετε το επιχειρείν να βελτιωθεί και να αναπτυχθεί βιώσιμα; Ποια άλλη, οικονομικής φύσεως μεταρρύθμιση, θα θέλατε να υλοποιήσετε μέχρι το τέλος της θητείας σας;

Θεωρώ ότι κατά τη διάρκεια των δύο θητειών μου υλοποιήθηκε μια σειρά μεταρρυθμίσεων, κάποιες από τις οποίες στόχο είχαν τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και ειδικότερα τη μείωση της γραφειοκρατίας, η οποία αποτελεί ομολογουμένως, ένα από τα κύρια εμπόδια για ένα επενδυτή. Ενδεικτικά αναφέρω τον στρατηγικό στόχο που έχουμε θέσει και ήδη υλοποιούμε για τη μετάβαση στην ψηφιακή οικονομία και την ψηφιοποίηση μεγάλου αριθμού υπηρεσιών που προσφέρει το κράτος προς τους πολίτες και τους επιχειρηματίες.

Πέραν των πιο πάνω, θα επιθυμούσα μέχρι το τέλος της θητείας μου, να υλοποιήσουμε όλες εκείνες τις μεταρρυθμίσεις που έχουμε δεσμευτεί μέσω του εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, που συμπεριλαμβάνουν μεταξύ άλλων, τη μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης, της δημόσιας υπηρεσίας και της δικαιοσύνης, τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία, καθώς και άλλα μέτρα που αφορούν στην εκπαίδευση και την υγεία.