Δημ. Συμβούλιο: Διαχειρίσιμο το δημόσιο χρέος αν δεν υπάρξουν αρνητικές εξελίξεις

Παρά τη σημαντική επιδείνωση και το αναμενόμενο αρνητικό περιβάλλον που αφορά στην τρέχουσα διετία, το δημόσιο χρέος αναμένεται να παραμείνει σε διαχειρίσιμα επίπεδα, δεδομένου ότι δεν θα υπάρξουν σημαντικές αρνητικές εξελίξεις, λόγω της πανδημίας, και δεν θα υπάρξει μόνιμη διαφοροποίηση της δημοσιονομικής πολιτικής των χρόνων που προηγήθηκαν της κρίσης όπου καταγράφονταν σημαντικά πρωτογενή πλεονάσματα.

Αυτό αναφέρεται στην Φθινοπωρινή Έκθεση για το έτος 2020 που ετοιμάστηκε από το Δημοσιονομικό Συμβούλιο και εγκρίθηκε σε συνεδρία του στις 6/11/2020.

Στη σύνοψη της Έκθεσης αναφέρεται ότι το Συμβούλιο αφού μελέτησε τα στατιστικά στοιχεία και δεδομένα που είχε στη διάθεση του μέχρι τις 20 Οκτωβρίου 2020 και λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιάζουσες συνθήκες που προκλήθηκαν και συνεχίζουν λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού επισημαίνει ότι το μακροοικονομικό περιβάλλον για τους πρώτους εννέα μήνες του 2020 παρουσίασε επιδείνωση σε σχέση με το αντίστοιχο του 2019.

Σημειώνει πως τα τελευταία γεγονότα σχετικά με το υφιστάμενο Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα (ΚΕΠ) τα οποία οδήγησαν στον τερματισμό του, όπως και η αύξηση των κρουσμάτων της πανδημίας τόσο εντός Κύπρου όσο και μεταξύ των κυριότερων της εμπορικών εταίρων, αναμφίβολα θα έχουν περαιτέρω αρνητική επίδραση στην πορεία της οικονομίας και κατ’ επέκταση στα δημόσια οικονομικά και ότι στο παρόν στάδιο είναι αδύνατη η ποσοτικοποίηση των επιπτώσεων.

Επιπρόσθετα, αναφέρει ότι η Κύπρος όπως και τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν ενεργοποιήσει τη Γενική Ρήτρα Διαφυγής, η οποία επιτρέπει την προσωρινή απόκλιση από τους αριθμητικούς δημοσιονομικούς κανόνες με στόχο την πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση της κρίσης. Το Συμβούλιο επισημαίνει ότι η χρήση της Ρήτρας αυτής είναι προσωρινή και ο σχεδιασμός αντιμετώπισης της πανδημίας επιβάλλεται να λαμβάνει υπόψη τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών.

Τονίζει πως οι γενικές εκτιμήσεις για την επόμενη τριετία εμπεριέχουν μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας, λόγω της μη προβλεψιμότητας για την εξέλιξη της πανδημίας του COVID-19, για το πότε και σε πιο βαθμό θα μπορέσει να αντιμετωπιστεί και κατά πόσο θα διαφοροποιηθούν μόνιμα οι καταναλωτικές συνήθειες και συμπεριφορές.

"Οι μέχρι σήμερα μακροοικονομικές προβλέψεις αφορούν ένα ευρύ φάσμα τιμών, το οποίο βασίζεται σε παραδοχές σεναρίων για την εξέλιξη της πανδημίας. Το Συμβούλιο θεωρεί ότι οι προβλέψεις και ο δημοσιονομικός σχεδιασμός θα πρέπει να αναθεωρούνται και να αναπροσαρμόζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα ανάλογα με τα νέα στοιχεία και δεδομένα αντικατοπτρίζοντας πιο ξεκάθαρη εικόνα για την εξέλιξη της πανδημίας και τις επιπτώσεις της στην οικονομία", αναφέρει.

Στο μεσοδιάστημα, συνεχίζει, και μέχρι να ξεκαθαρίσει το σκηνικό αναφορικά με την εξέλιξη της πανδημίας και λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση στην οποία θα βρίσκεται η οικονομική δραστηριότητα, οι δημοσιονομικοί πόροι θα πρέπει να διοχετεύονται με φειδώ.

"Τα μέτρα στήριξης από την Κυβέρνηση θα πρέπει να καλύπτουν μόνο βιώσιμες δραστηριότητες που αντιμετωπίζουν προσωρινά προβλήματα ρευστότητας και νοικοκυριά τα οποία θα έχουν απόλυτη ανάγκη. Το κράτος θα πρέπει να συνεχίσει να διατηρεί ένα αποθεματικό με γνώμονα τη δημιουργία νέας ανάγκης παρέμβασης σε κατοπινό στάδιο. Επιπρόσθετα, θα πρέπει πάντα να λαμβάνεται υπόψη το ενδεχόμενο το δημόσιο χρέος να καταστεί μη βιώσιμο, είτε λόγω της περαιτέρω αύξησης του, είτε λόγω μείωσης της δυνατότητας πραγματοποίησης ικανοποιητικών δημοσιονομικών πλεονασμάτων. Πιθανή μείωση της παραγωγικής δυνατότητας της Κύπρου ή και ενδεχόμενη αύξηση των επιτοκίων θα έχουν αρνητική επίπτωση στη δυνατότητα εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους γι’ αυτό θα πρέπει να διατηρηθεί στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο", επισημαίνει.

Το Συμβούλιο στην Έκθεση του αναφέρει ότι "με βάση τα μέχρι σήμερα δεδομένα και παραδοχές, τα οποία επαναλαμβάνεται ότι χαρακτηρίζονται από μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας, η Κύπρος φαίνεται να παραμένει σε θέση να εξυπηρετεί το δημόσιο χρέος. Η πρόβλεψη αυτή καταγράφεται στις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου".

Υπογραμμίζει ότι η διατήρηση της δημοσιονομικής σταθερότητας και η δημιουργία συνθηκών ευημερίας του συνόλου των πολιτών πέραν των πιο πάνω μπορούν να διασφαλιστούν με μια σειρά μέτρων όπως την άμεση προώθηση των μεταρρυθμίσεων που έχουν καταγραφεί από αρμόδιους φορείς και οργανισμούς και που διατυπώνονται επανειλημμένα στις Εκθέσεις του Συμβουλίου και που στόχο έχουν να καταστήσουν την Κύπρο μια πιο ανταγωνιστική οικονομία και πιο ελκυστικό προορισμό για ουσιαστικές και παραγωγικές επενδύσεις που θα δημιουργήσουν καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Επίσης, με την αποφυγή εξάρτησης σε προσωρινές πολιτικές, οι οποίες μπορούν να τερματιστούν απρόσμενα, να επηρεάσουν αρνητικά άλλους τομείς της οικονομίας ή και νοικοκυριά και παράλληλα να δημιουργήσουν άλλες μόνιμες κρατικές δαπάνες.

Ακόμη με τη συγκράτηση των κρατικών δαπανών και ιδιαίτερα του κρατικού μισθολογίου το οποίο ακόμη και πριν την εκδήλωση της πανδημίας άρχισε να αυξάνεται με βαθμό ψηλότερο του αντίστοιχου της οικονομικής ανάπτυξης, με τον έλεγχο των δαπανών του Γενικού Συστήματος Υγείας, με τη διασφάλιση της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος με τη δραστική μείωση του ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων που παραμένουν εντός και εκτός του χρηματοπιστωτικού συστήματος και την ενθάρρυνση της αποταμίευσης η οποία θα συμβάλει στην επίλυση του διαφαινόμενου προβλήματος της συνταξιοδοτικής ανεπάρκειας και στη δημιουργία καλύτερων επενδυτικών συνθηκών.

Σε σχέση με το δημόσιο χρέος σημειώνει ότι τα μέτρα στήριξης της οικονομίας και αντιμετώπισης της πανδημίας, τα μειωμένα κρατικά έσοδα λόγω της οικονομικής επιβράδυνσης έχουν αυξήσει σημαντικά τον κρατικό δανεισμό σε όλες τις χώρες και την ίδια ώρα το ΑΕΠ που αποτελεί τον παρονομαστή στο δείκτη δημοσίου χρέους έχει μειωθεί.

"Ως αποτέλεσμα των δύο ο σχετικός δείκτης Χρέος προς ΑΕΠ έχει αυξηθεί σημαντικά. Στην περίπτωση της Κύπρου το αναμενόμενο σενάριο είναι μέχρι το τέλος του έτους ο δείκτης να ανέλθει στο 114,8% του ΑΕΠ. Παρά τη σημαντική επιδείνωση και το αναμενόμενο αρνητικό περιβάλλον που αφορά στην τρέχουσα διετία, το δημόσιο χρέος αναμένεται να παραμείνει σε διαχειρίσιμα επίπεδα, δεδομένου ότι δεν θα υπάρξουν σημαντικές αρνητικές εξελίξεις λόγω της πανδημίας και δεν θα υπάρξει μόνιμη διαφοροποίηση της δημοσιονομικής πολιτικής των χρόνων που προηγήθηκαν της κρίσης όπου καταγράφονταν σημαντικά πρωτογενή πλεονάσματα", τονίζεται.

Υπενθυμίζει ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) στην τελευταία έκδοση Οκτωβρίου της Έκθεσης Δημοσιονομικού Παρατηρητηρίου εκτιμά ότι το Δημόσιο Χρέος της Κύπρου θα ανέλθει στο 118,4% του ΑΕΠ μέχρι το τέλος του 2020 και στη συνέχεια θα μειώνεται κατά 5 με 6 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως.

Η μείωση αυτή, προσθέτει, προβλέπεται να προέλθει εν μέρει (α) από την πραγματοποίηση πρωτογενών πλεονασμάτων, 0,3% του ΑΕΠ το 2021 και στη συνέχεια 1,9% με 3,2% του ΑΕΠ την τετραετία που ακολουθεί και (β) από την αύξηση του ΑΕΠ, η οποία αναμένεται να ανέλθει στο 4,5% το 2021 και μέχρι το 2025 να συγκλίνει στο δυνητικό ρυθμό ανάπτυξης του 2,5%. 

Αναφέρει ακόμη ότι την άμεση επιστροφή της Κύπρου σε πρωτογενή πλεονάσματα καταγράφουν και οι καλοκαιρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σύμφωνα με τις οποίες το ΑΕΠ της Κύπρου θα αυξηθεί κατά 5,25 % το 2020, μετά όμως από μια αρχικά προβλεπόμενη μείωση της τάξης του 7,75%.

Θετική, συμπληρώνει, είναι η προοπτική για τη δυνατότητα εξυπηρέτησης του Δημόσιου Χρέους από την δηλωμένη πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), όπως και από τις προβλέψεις των περισσότερων μακροοικονομολόγων, που προδιαγράφουν πολύ χαμηλά επιτόκια για τουλάχιστον τον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.

Το Συμβούλιο, ωστόσο, προειδοποιεί και αναφέρει ότι  παρά τις πιο πάνω εκτιμήσεις παραμένουν σημαντικοί κίνδυνοι.

Εξηγεί ότι το μακροοικονομικό σκηνικό μπορεί εύκολα να επιδεινωθεί, κάτι που διαφάνηκε πρόσφατα με την απότομη αύξηση των κρουσμάτων της πανδημίας τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό και από τον άμεσο τερματισμό του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος.

Επίσης υπενθυμίζεται και τονίζεται ότι το δημόσιο χρέος στην Κύπρο παραμένει σε πολύ ψηλά επίπεδα, ενώ σε επίσης συγκριτικά ψηλά επίπεδα παραμένει το ιδιωτικό χρέος. Στους κινδύνους συμπεριλαμβάνονται το χαμηλό ποσοστό αποταμίευσης των κυπριακών νοικοκυριών όπως και το ψηλό ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων που παραμένουν εντός και εκτός του χρηματοπιστωτικού συστήματος και καταγράφονται στην παρούσα έκθεση.

Αυτά, σημειώνει, περιορίζουν τη δυνατότητα περαιτέρω αντίδρασης της κυβέρνησης για στήριξη της οικονομίας, όπως και του χρηματοπιστωτικού τομέα σε περίπτωση που χρειαστεί.

Στα καταληκτικά του σχόλια το Συμβούλιο αναφέρει ότι η πανδημία του COVID-19 έχει αναδείξει την ευκολία με την οποία μπορεί να μεταβληθεί το εθνικό και παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον όπως και την αναγκαιότητα, ο ιδιωτικός και περισσότερο ο δημόσιος τομέας να είναι προετοιμασμένοι για αντιμετώπιση τέτοιων αναταράξεων.

Επίσης, προσθέτει, σημαντική είναι η ικανότητα της οικονομίας να αντιδρά άμεσα και αποτελεσματικά, όπως και να προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες που δημιουργούνται. Προϋπόθεση γι’ αυτά είναι η δημιουργία και διατήρηση αποθεματικών, ο περιορισμός του υπερδανεισμού και η ανάπτυξη ενός αξιόπιστου και ανταγωνιστικού περιβάλλοντος.

Όσον αφορά στα δημόσια οικονομικά το Συμβούλιο θεωρεί, ότι λόγω της αβεβαιότητας που αφορούν στην πορεία της πανδημίας, δεν πρέπει να επέλθει εφησυχασμός και χαλάρωση. Θα πρέπει να γίνεται συνεχώς πλήρης επαναξιολόγηση των μακροοικονομικών και δημοσιονομικών προβλέψεων και αναλόγως θα πρέπει να προσαρμόζεται ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2021 και ο μεσοπρόθεσμος σχεδιασμός για την επόμενη τριετία.

Στο μεσοδιάστημα, συνεχίζει, και μέχρι να ξεκαθαρίσει το σκηνικό αναφορικά με την εξέλιξη της πανδημίας και σε ποια κατάσταση θα βρίσκεται η οικονομική δραστηριότητα, οι δημοσιονομικοί πόροι θα πρέπει να διοχετεύονται με φειδώ.

Σημειώνει ότι όπως αναφέρθηκε και στην προηγούμενη Εαρινή Έκθεση «Δημόσια κονδύλια θα πρέπει να στηρίζουν μόνο βιώσιμες δραστηριότητες που αντιμετωπίζουν προσωρινά προβλήματα ρευστότητας και νοικοκυριά τα οποία θα έχουν απόλυτη ανάγκη. Θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι η πανδημία μπορεί να επανέλθει αργότερα και να δημιουργήσει την ανάγκη λήψης νέων μέτρων που ενδεχομένως να επηρεάσουν αρνητικά την οικονομία και τα δημόσια οικονομικά. Το κράτος, αναφέρει, θα πρέπει να διατηρεί ένα αποθεματικό με γνώμονα την δημιουργία νέας ανάγκης παρέμβασης σε μετέπειτα στάδιο. Επιπρόσθετα, θα πρέπει πάντα να λαμβάνεται υπόψη το ενδεχόμενο το δημόσιο χρέος να καταστεί μη βιώσιμο, είτε λόγω αύξησης του, είτε λόγω μείωσης της δυνατότητας πραγματοποίησης ικανοποιητικών πλεονασμάτων από το δημόσιο».

Το πλήρες κείμενο της Έκθεσης βρίσκεται αναρτημένο στην ιστοσελίδα του Συμβουλίου, στη διεύθυνση www.fiscalcouncil.gov.cy.


ΠΗΓΗ: ΚΥΠΕ

Δειτε Επισης

Δεσμεύτηκαν οι τραπεζικοί λογαριασμοί του ΡΙΚ-Τι διαμηνύει για τους μισθούς των υπαλλήλων ο Κεραυνός
Ετήσια αύξηση 4,2% στη βιομηχανική παραγωγή τον Ιανουάριο-Οι σημαντικότερες θετικές μεταβολές
Βάζει πίεση για τον φορολογικό μετασχηματισμό ο Χριστοδουλίδης-Η πρόοδος του έργου και τα επόμενα βήματα
Πέντε μέτρα στήριξης με κόστος 35,3 εκατομμύρια ευρώ-Πόσοι και ποιοι επωφελούνται
Νίκος Χριστοδουλίδης: Ακούω πολλές ανέξοδες εξαγγελίες... Κάποια οριζόντια και κάποια στοχευμένα τα μέτρα
Αποφασίζει για το νέο πακέτο μέτρων στήριξης το Υπουργικό-Οι προτάσεις που βρίσκονται στο τραπέζι
Σημαντικός προορισμός για επενδύσεις από την Εσθονία η Κύπρος-Τι είπε ο Πρόεδρος της χώρας σε φόρουμ του ΚΕΒΕ
Χωρίς ιδιαίτερη μεταβολή έκλεισε την Τετάρτη το ΧΑΚ
Δημοσιοποίηση χορηγιών και κατά χάριν δωρεών του κράτους για το 2023
Ανήλθε στα €0,98 δις και αυξήθηκε κατά €80 εκατ. το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού