Ζαχαρίας Ιωαννίδης: Ο παλαίμαχος του τουρισμού

Για 30 χρόνια αγωνίστηκε για τον κυπριακό τουρισμό, πάλεψε, διεκδίκησε και κέρδισε. Ο Ζαχαρίας Ιωαννίδης, ο τέως γενικός διευθυντής του Παγκύπριου Συνδέσμου Ξενοδόχων (ΠΑΣΥΞΕ), παρέδωσε τα ηνία επιτρέποντας επιτέλους στον εαυτό του να χαλαρώσει και να ξεκουραστεί απολαμβάνοντας όσα του έλειψαν τόσα χρόνια. Με θέα τη θάλασσα, αναπολεί τα όσα έζησε όλα αυτά τα χρόνια της θητείας του και δηλώνει ότι εξακολουθεί να γηράσκει αεί διδασκόμενος.

Το πέρασμα από τις Κυπριακές Αερογραμμές
Για εννιά χρόνια εργάστηκε στις Κυπριακές Αερογραμμές. Με μεταπτυχιακό στο Airline Management, ανέλαβε ως υπεύθυνος εμπορικών συμφωνιών υπό την καθοδήγηση του εμπορικού διευθυντή. «Ήταν ένα πανεπιστήμιο για μένα, η θητεία μου εκεί», αναφέρει. Και προσθέτει: «Μόλις είχα τελειώσει τις σπουδές μου κι εντάχθηκα στο δυναμικό του μοναδικού τότε, αερομεταφορέα της Κύπρου. Παρακολούθησα τον τρόπο σκέψεις, τις στρατηγικές προσεγγίσεις των διευθυντικών στελεχών μεγάλων εταιρειών όπως, Lufthansa, British Airways, Air France και άλλων, ήταν ένα πραγματικό πανεπιστήμιο ζωής».

Στη συνέχεια, εργάστηκε ως υπεύθυνος ερευνών αγορών, προϋπολογισμού, διαφήμισης και προβολής κι ακολούθως, προγραμματισμού προϊόντων, ενώ παράλληλα, υπηρετούσε ως εκπρόσωπος της εταιρείας σε διάφορα διεθνή συνέδρια και επιτροπές και εκπρόσωπος Τύπου των Κυπριακών Αερογραμμών για αριθμό ετών. «Θυμούμαι πάντοτε τον τότε πρόεδρο του συμβουλίου των Κυπριακών Αερογραμμών, Σταύρο Γαλαταριώτη, όταν παρακολουθούσαμε τον ημερήσιο Τύπο, μου έλεγε “θα το σκεφτούμε, θα προβληματιστούμε, we’ll sleep over it και αύριο πρωί θα αντιμετωπίσουμε την κατάσταση”», αναφέρει.

Τον Φεβρουάριο του 1989, μετά από εννιάχρονη θητεία στις Κυπριακές Αερογραμμές, διεκδίκησε τη θέση του γενικού διευθυντή του ΠΑΣΥΞΕ.

Οι προτεραιότητες
«Από την αρχή ήταν και παρέμεινε σταθερής και διαχρονική προτεραιότητα και το έναυσμα της δράσης και των πρωτοβουλιών μου, η εξυπηρέτηση της αποστολής και του ρόλου του ΠΑΣΥΞΕ ως ο κύριος πυλώνας και στήριγμα για τη μεγιστοποίηση της συμβολής μας στην τουριστική και οικονομική ανάπτυξη του τόπου», τονίζει.

Covid-19
Η Κύπρος, όπως και ο υπόλοιπος κόσμος, έχει πληγεί σε μεγάλο βαθμό σε θέματα τουρισμού από τον κορωνοϊό. Ικανοποιητικές κρίνει ο κ. Ιωαννίδης, τις προσπάθειες του Υφυπουργείου Τουρισμού και του ιδίου του Υφυπουργού, για την επαναφορά τουριστών στην Κύπρο και την ανάπτυξη του τουριστικού μας προϊόντος. Κι όλα αυτά πάντοτε σε συνεχή επαφή και συντονισμό με τους κύριους τουριστικούς εταίρους. «Είμαι σίγουρος ότι όλες αυτές οι προσπάθειες θα αποφέρουν τους επιδιωκόμενους καρπούς», επισημαίνει. Σημειώνει μάλιστα, ότι το βάθος και η έκταση της κρίσης είναι πρωτόγνωρη από την πανδημία του κορωνοϊού κι όπως και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού εκτιμά, η επαναφορά στους κανονικούς ψηλούς στόχους που είχαμε προ κορωνοϊού δεν προβλέπεται να επιτευχθεί πριν την πάροδο δύο με τριών χρόνων. «Καθοριστικός παράγοντας φυσικά, θα αποτελέσει ο εντοπισμός κι η εξεύρεση εκείνου του αποτελεσματικού εμβολίου που θα μας αποδιώξει μια και καλή τον κορωνοϊό», υπογραμμίζει.

Προσέλκυση τουριστών
Όπως σημειώνει ο κ. Ιωαννίδης, ο κύριος πυλώνας που θα καθορίσει την επιτυχία των προσπαθειών μας για να προσελκύσουμε περισσότερους τουρίστες, «είναι η προώθηση προς εκείνες τις αγορές και τμήματα των αγορών που θα μπορούν να καταστούν όχι μόνο επισκέπτες, αλλά και πρεσβευτές του νησιού μας ως επαναλαμβανόμενοι τουρίστες με τα ειδικά, αυθεντικά προϊόντα και εμπειρίες που μπορούν να αποκομίσουν από τις διακοπές τους στην Κύπρο», λέει. Και προσθέτει: «Δόξα τω Θεώ είμαστε προικισμένος τόπος, με ποικίλα ενδιαφέροντα και εμπειρίες που μπορούν να ικανοποιηθούν από τη γαστρονομία μας, από τον πολιτισμό μας, την ιστορία μας, τα ήθη και τα έθιμα, τη μαγεία της φύσης του τόπου, αλλά και το μικρό μας μέγεθος, που επιτρέπει στον επισκέπτη, αυτό το σπάνιο πλεονέκτημα που έχει η Κύπρος να μπορεί μέσα σε διάρκεια μισής – μιας ώρας να έχει όλες εκείνες τις διαφορετικές εμπειρίες από τη φύση και το βουνό, τα βουνά του Τροόδους και τη μαγεία», συμπληρώνει.

Ειδικές μορφές τουρισμού
«Οι ειδικές μορφές τουρισμού είναι εκείνο το πλεονέκτημα που μπορεί να προσφέρει και να έχει η Κύπρος, αλλά και να της προσφέρει και τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τη μεγαλύτερη πρόκληση που έχουμε ενώπιό μας για δεκαετίες, που ονομάζεται εποχικότητα του τουρισμού. Άρα προσελκύοντας όλες αυτές τις εξιδεικευμένες μορφές τουρισμού, οι οποίες δεν έχουν ως κινητήριο μοχλό της επιλογής του προορισμού τον ήλιο και τη θάλασσα, αλλά τα εξιδεικευμένα ενδιαφέροντά τους, μπορούμε να προσελκύσουμε ικανοποιητικούς αριθμούς τουρισμού και καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου», υπογραμμίζει.

Αναφέρει ότι τα τελευταία χρόνια έχει επιτευχθεί η σταδιακή επιμήκυνση της τουριστικής μας περιόδου, κάτι που διπλασίασε τους αριθμούς των τουριστικών αφίξεων. «Μόνο κατά την τελευταία χειμερινή περίοδο οι αριθμοί αυξήθηκαν από τις περίπου 250.000 σε πέραν των 500.000», τόνισε χαρακτηριστικά, σημειώνοντας ακόμα ότι, κάθε μήνα της τουριστικής αιχμής, δηλαδή Ιούλιο, Αύγουστο και Σεπτέμβριο, έχουμε πέραν των 500.000 τουριστικές αφίξεις. «Βλέποντας αυτά τα νούμερα μόνο για τους πέντε μήνες του χειμώνα σκεφτείτε τα τεράστια περιθώρια που προσφέρει η ανάπτυξη του χειμερινού τουρισμού και η καθιέρωση της Κύπρου ως ενός ποιοτικού ολόχρονου τουριστικού προορισμού», επισημαίνει.

Το μεγαλύτερο επίτευγμα
Ρωτάμε ποιο ήταν το μεγαλύτερό του επίτευγμα και παράλληλα ποια ήταν η πιο δύσκολη κατάσταση την οποία είχε κληθεί να διαχειριστεί κατά την πολύχρονη θητεία του στον ΠΑΣΥΞΕ. Επικεντρώνεται σε δύο σημεία: Την επιτυχή κι αποτελεσματική αντιμετώπιση της κρίσης του Κόλπου το 1991 κι αυτή του Eurogroup το 2013.

Η κρίση του Κόλπου
Αναπολεί τις δύσκολες συνθήκες που δημιούργησε η κρίση του Κόλπου στο Κουβέιτ, τον Ιανουάριο του 1991: «Αυτόματα όλες οι αεροπορικές εταιρείες και οι Lloyds του Λονδίνου έθεσαν την Κύπρο στη ζώνη υψηλού κινδύνου. Λόγω των ασφαλίστρων που ζητούσαν οι ασφαλιστικές εταιρείες, οι αεροπορικές εταιρείες διέκοψαν άμεσα τις πτήσεις τους προς το νησί μας, επαναπατρίζοντας μόνο όσους τουρίστες βρίσκονταν τότε στο νησί μας. Η τότε κυβέρνηση του Γιώργου Βασιλείου ψήφισε άμεσα ειδικό κονδύλι για στήριξη και διαφήμιση και προβολή της Κύπρου. Με την τότε γενική διευθύντρια του ΚΟΤ Φρύνη Μιχαήλ, πήγαμε στο λεγόμενο European Nisia δηλαδή, πραγματοποιήσαμε ένα τουρ στα κεντρικά γραφεία των κύριων διοργανωτών ταξιδίων πείθοντάς τους για την ασφάλεια διαμονής στην Κύπρο. Δεν μπορώ να ξεχάσω ότι τότε το συμβούλιό μου, με έβλεπε ίσως με το μισό μάτι, γιατί τους είχα εισηγηθεί να κάνω την κρούση στο CNN για να τους πείσουμε να μας προσφέρουν δωρεάν μία διαφημιστική εκστρατεία προβάλλοντας την Κύπρο. Γιατί τα τηλεοπτικά δίκτυα ανά το παγκόσμιο, έδειχναν τον χάρτη της κρίσης του Κόλπου, στον οποίο συμπεριλάμβαναν και τη μισή Κύπρο. Νοερώς δημιουργείτο η εντύπωση ότι η Κύπρος ήταν στη ζώνη κινδύνου. Κατά την προηγούμενη χρονιά, σ’ ένα συνέδριο του διεθνούς οργανισμού ξενοδοχείων, είχα γνωρίσει ένα διευθυντικό στέλεχος του CNN κι αυτό ήταν κάτι που μου έδωσε την τόλμη να κάνω αυτή την κρούση.

Η γνωριμία αυτή λοιπόν, με έφερε σε επαφή με τον περιφερειακό διευθυντή του CNN για την ανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή, τον λιβανέζικης καταγωγής Καρίμ Αμπντάλα. Του τηλεφώνησα και τον κάλεσα για ένα Σαββατοκύριακο στην Κύπρο για να δει ιδίοις όμμασι την καθημερινή ζωή της Κύπρου. Πήραμε δωρεάν εισιτήριο από τις Κυπριακές Αερογραμμές, τη μόνη αεροπορική εταιρεία που μας συνέδεε με τον έξω κόσμο και τον ξενάγησα στις παραθαλάσσιες περιοχές. Τη Δευτέρα προτού φύγει, του ζήτησα αν θα μπορούσε το κανάλι του να κάνει μια διαφημιστική εκστρατεία για την Κύπρο, που να προβάλλει εικόνες που θα τους προμηθεύαμε εμείς. Μου είπε ότι δεν το είχαν ξανακάνει ποτέ, αλλά του εγγυήθηκα την εκτίμηση της κυπριακής κοινής γνώμης με άμεση γνωστοποίηση της χειρονομίας του CNN σε όλα τα ΜΜΕ της Κύπρου και τη συνεργασία με τα κυπριακά ξενοδοχεία για προβολή του CNN επί πληρωμή, μεταξύ των καναλιών στα δωμάτια τους.

Όταν μετά από δύο εβδομάδες ήρθε πίσω με θετική απάντηση για διαφημιστική εκστρατεία αξίας μισού εκατομμυρίων λιρών από το CNN, η συγκίνηση που ένιωσα ήταν συγκλονιστική. Φυσικά, ακόμα πιο μεγάλη συγκίνηση ήταν, όταν δύο χρόνια μετά, με δική του πρωτοβουλία το CNN, μας επισκέφθηκε ο Καρίμ για να μας απονείμει τιμητική πλακέτα εις ένδειξη της επωφελούς και για τα δύο μέρη, αυτής της συνεργασίας. Αυτά είναι πράγματα που μένουν ανεξίτηλα χαραγμένα στη μνήμη και την ψυχή μου από την επαγγελματική μου πορεία.

Αυτή η προσπάθεια είχε ως αποτέλεσμα, με την πάροδο τριών μηνών, να επαναρχίσουν και με ενισχυμένους προγραμματισμούς, οι αφίξεις τουριστών στο νησί μας. Εκεί που μας είχαν εγκαταλείψει όλες οι αεροπορικές εταιρείες, καταλήξαμε το 1991, με μια μείωση της τάξης του 10% μόνο των αφίξεων, ενώ το 1992 είχαμε αύξηση 40% έναντι του 1991. Ήταν κάτι που με έκανε να νιώσω τρομερή ικανοποίηση».

Europe 2013
Αντίστοιχη ήταν και η εμπειρία με την οικονομική κρίση του 2013. «Είχε παραλύσει όλη η δραστηριότητα και μία από τις συναντήσεις που είχε ζητήσει η Τρόικα τότε, ήταν με τον ΠΑΣΥΞΕ. Εξηγήσαμε το όραμά μας, ότι παρόλη την οικονομική καταστροφή που προδιαγραφόταν για τον τόπο, είμαστε πεπεισμένοι ότι ο τουρισμός μπορεί να αποτελέσει την ατμομηχανή και την κινητήριο δύναμη για να πετύχουμε την οικονομική ανάκαμψη του τόπου. Τους παραθέσαμε ένα 5ετούς διάρκειας πρόγραμμα, όπου από τη στασιμότητα των 2,4 εκατομμύριων τουριστικών αφίξεων που είχαμε τότε, προ της κρίσης του 2013, θα μπορούσαμε να φτάσουμε και να ξεπεράσουμε τα 3,5 εκατομμύρια τουριστικές αφίξεις ετησίως εντός της 5ετίας. Η Τρόικα αναγνωρίζοντας αυτή τη δυναμική του τουριστικού τομέα για την κυπριακή οικονομία υιοθέτησε τις εισηγήσεις μας και η Κυβέρνηση προς πίστη της, ήρθε με τα πολεοδομικά κίνητρα που εξήγγειλε να δώσει το έναυσμα ανάκαμψης του τουριστικού τομέα. Όπως και έγινε. Με ικανοποίηση είδαμε ότι από το 2018, δηλαδή στα τέσσερα από τα πέντε χρόνια του 5ετούς προγράμματος, πετύχαμε να ξεπεράσουμε τα 3,5 εκατομμύρια τουριστικές αφίξεις. Συνεχίσαμε την ανοδική πορεία και το 2019 πλησιάζοντας τα 4 εκατομμύρια, ήρθε να μας ανατρέψει ο κορωνοϊός. Κατά τις εκτιμήσεις μας τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο, η ανοδική πορεία θα συνεχιζόταν και φέτος με μια πρόσθετη αύξηση της τάξης του 5%. Είμαι σίγουρος όμως, ότι και τώρα, ο τουρισμός θα είναι πρωτοστάτης για να ανταπεξέλθουμε και αυτής της πρόκλησης».

Το μεγαλύτερο ρίσκο
Το μεγαλύτερο ρίσκο για τον Ζαχαρία Ιωαννίδη ήταν η μεταπήδησή του τον Φεβρουάριο του 1989, από τη μονιμότητα των Κυπριακών Αερογραμμών, στην πρόκληση της εργοδότησης στον ιδιωτικό τομέα διεκδικώντας κι αναλαμβάνοντας τη θέση του γενικού διευθυντή του ΠΑΣΥΞΕ. Το πενταετούς διάρκειας συμβόλαιο εργοδότησης, επαφίετο στην κρίση του εκάστοτε διοικητικού συμβουλίου, το οποίο αποφάσιζε αν θα ανανέωνε ή όχι τη θητεία του γενικού διευθυντή. «Αποφάσισε έξι φορές και έξι πενταετίες, κατά τη σοφία και κρίση τους έκριναν ότι ήταν αμοιβαία επωφελές να συνεχιστεί αυτή η συνεργασία. Γι’ αυτό κι εγώ έναντι αυτής της υπεύθυνης κι ευεργετικής στάσης των εκάστοτε συμβουλίων, έκρινα σκόπιμο από τον Οκτώβριο πέρσι, να ενημερώσω το συμβούλιο, με τη λήξη του 5ετούς συμβολαίου μου στις 20 Ιουνίου 2020, για την οριστική κι αμετάκλητη απόφασή μου να αποσυρθώ. Χαίρομαι που αυτό έγινε σεβαστό, γιατί έδωσα αυτή την υπόσχεση στα παιδιά μου και τα εγγόνια μου», υπογραμμίζει.

Οι εκκρεμότητες
Η αποτελεσματική αντιμετώπιση της μεγαλύτερης πρόκλησης του κυπριακού τουρισμού, που χαρακτηρίζει η εποχικότητα του τουρισμού, είναι αυτό που αυτό θα πρέπει να ισχύει κατά τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο και αυτή είναι κι η προσέγγιση της νέας εθνικής στρατηγικής για την περαιτέρω ανάπτυξη του τουρισμού μας, λέει. «Αυτό είναι μία από τις προτεραιότητες που έχει θέσει στο στρατηγικό του πλάνο ο Υφυπουργός Τουρισμού με τη συναντίληψη όλων των τουριστικών φορέων. Κι είναι αυτά που προαναφέραμε με την ανάπτυξη των εξειδικευμένων μορφών τουρισμού και τις ανάλογα στοχευμένες εκστρατείες προώθησης και προβολής της κάθε αντίστοιχης μερίδας της αγοράς που ανταποκρίνονται αυτά τα εξειδικευμένα προϊόντα κι ενδιαφέροντα», τονίζει.

Η προτροπή προς τον νέο γενικό διευθυντή
Προτρέπει τον νέο γενικό διευθυντή του ΠΑΣΥΞΕ να ακολουθήσει ένα τρίπτυχο: Πρώτιστα, την αξιοποίηση της εμπειρίας και των τεράστιων γνώσεων της ολιγομελούς, αλλά στιβαρής ομάδας που στελεχώνει τη γραμματεία του ΠΑΣΥΞΕ, η οποία και θα είναι και το κύριο στήριγμα για την επιτυχία του έργου του. Δεύτερο, τη συνεχή παρακολούθηση τόσων των τοπικών όσο και των σημαντικών διεθνών εξελίξεων, ώστε έγκαιρα να αντιμετωπίζει τους κινδύνους και απειλές. Να αξιοποιεί τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται προς όφελος του κυπριακού τουρισμού, μια και ο παγκόσμιος τουρισμός αποδεδειγμένα ακολουθεί τον νόμο των συγκοινωνούντων δοχείων. Δηλαδή, μία κρίση, μία εμπόλεμη κατάσταση ή αρρυθμία σε ένα τουριστικό προορισμό αποτελεί ταυτόχρονα ευκαιρίες για όλους τους υπόλοιπους. Και αυτό είναι κάτι που μας έχει διδάξει η ιστορία και η ανάπτυξη του παγκόσμιου τουρισμού. Και τρίτο, ποτέ να μην τα βάζει κάτω. Ακόμα και εκείνο που όλοι οι άλλοι μπορεί να θεωρούν αδύνατο να επιτευχθεί και να μην σταματά ποτέ να ονειρεύεται, πάντα για το καλύτερο του κυπριακού τουρισμού, της πατρίδας, δημιουργώντας παράλληλα, ένα καλύτερο περιβάλλον για τις επερχόμενες γενιές, τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας.

Η συνέχεια
Σημείωσε πως είναι καιρός πια να χαρεί την οικογένειά του. «Είναι καιρός να χαρώ την κόρη μου, η οποία ζει στην Αμερική και τα εγγόνια μου που είναι μικρά, ενάμισι και τεσσάρων χρονών. Να τους εντρυφήσουμε και λίγο από τις αρχές και αξίες, ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο σωστοί άνθρωποι με την ενηλικίωσή τους. Έχω κι έναν γιο στην Κύπρο και για να είμαι σωστός και δίκαιος και στα δύο μου παιδιά, προγραμματίζω να είμαι έξι μήνες στην Κύπρο και έξι στην Αμερική. Θα είμαι ευέλικτος ανάλογα με τις ανάγκες και τις προσδοκίες των δικών μου ανθρώπων», αναφέρει.

«Ηρεμία, τάξη και ασφάλεια μέσα από την αγάπη και αφοσιωμένος στην αγάπη και τα παιδιά και τα εγγόνια μου», υπογραμμίζει. «Να γίνουν σωστοί άνθρωποι, κατά δύναμη εκεί που μπορώ να βοηθήσω στην επίτευξη των δικών τους προσδοκιών και πραγμάτωση των δικών τους ονείρων. Επίσης και λίγο εγωιστικά, θα ήθελα να ασχοληθώ αισίως και με τα δικά μου ενδιαφέροντα, που παραμέρισα για δεκαετίες, με τη μουσική, το διάβασμα και το γράψιμο, αν και είμαι πιστός στην τήρηση των προγόνων μας, που έλεγαν γηράσκω αεί διδασκόμενος. Κάθε μέρα και κάτι μαθαίνουμε», καταλήγει.