Πώς επηρεάζονται τα Δημόσια Οικονομικά από τον COVID-19

Μεγάλο αντίκτυπο στο δημοσιονομικό ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης αναμένεται να έχουν οι επιπτώσεις της πανδημίας, καθώς για το 2020 εκτιμάται σε έλλειμμα γύρω στο 4,3% του ΑΕΠ μετά από τέσσερα συναπτά έτη όπου καταγράφονταν δημοσιονομικά πλεονάσματα.

Αξίζει να σημειωθεί πως το πακέτο τόνωσης που ψήφισε η Βουλή ύψους €369 εκατ. μέσω συμπληρωματικού προϋπολογισμού, αναθεωρήθηκε πρόσφατα κυρίως με την επέκταση της περιόδου εισοδηματικής στήριξης των εργαζομένων που επηρεάζονται. Με βάση το αναθεωρημένο πακέτο, εκτιμάται ότι τα μέτρα συνολικά θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στους λογαριασμούς της Γενικής Κυβέρνησης γύρω στο 4,4% του ΑΕΠ.

Έσοδα
Σύμφωνα με το βασικό σενάριο, τα συνολικά έσοδα το 2020 αναμένεται να σημειώσουν αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης 2,7% σε σύγκριση με το 2019, ενώ εκτιμάται ότι θα αυξηθεί ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά 2 εκατοστιαίες μονάδες, από 42,2% σε 44,3% του ΑΕΠ.

Συγκεκριμένα, τα φορολογικά έσοδα το 2020 αναμένεται να παρουσιάσουν ρυθμό αύξησης 7,9% σε σύγκριση με το 2019, με αποτέλεσμα την πτώση ως ποσοστό του ΑΕΠ σε 24,5% το 2020 από 24,7% το προηγούμενο έτος. Αυτή η πτώση οφείλεται κυρίως στην απότομη μείωση των εσόδων από τους φόρους επί της παραγωγής και των εισαγωγών, οι οποίες αναμένεται να φθάσουν το 15% του ΑΕΠ σε σύγκριση με το 15,2% του ΑΕΠ το προηγούμενο έτος, παρουσιάζοντας ρυθμό ανάπτυξης -8,4%, που προκύπτει από τις αναμενόμενες απώλειες από τον μειωμένο ΦΠΑ, λόγω των περιοριστικών μέτρων που έλαβε η κυβέρνηση σχετικά με την κρίση COVID-19.

Οι φόροι εισοδήματος και του πλούτου εκτιμάται επίσης ότι θα μειωθούν κατά περίπου 7% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με τις σχετικές με τις εξελίξεις της κρίσης στην αγορά εργασίας. Ως ποσοστό του ΑΕΠ, οι φόροι εισοδήματος και πλούτου εκτιμάται ότι θα παραμείνουν στο 9,5%, όπως και το προηγούμενο έτος. Οι εισφορές κοινωνικών ασφαλίσεων προβλέπεται να παρουσιάσουν αύξηση το 2020 περίπου 2,5% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Η αύξηση είναι το αποτέλεσμα των αυξημένων συνεισφορών κατά το 2020 στο πλαίσιο του ΓεΣΥ, που εκτιμάται σε περίπου 1,1% του ΑΕΠ.

Έξοδα
Οι συνολικές δαπάνες εκτιμάται ότι θα παρουσιάσουν αύξηση 14,1%, φθάνοντας στο 48,5% του ΑΕΠ σε σύγκριση με 39,4% το προηγούμενο έτος. Αναλυτικότερα, το μισθολόγιο προβλέπεται να παρουσιάσει αύξηση 6,8% το 2020 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, που οφείλεται κυρίως στη σταδιακή κατάργηση των περικοπών μισθών, καθώς και από την αυξημένη συνεισφορά της κυβέρνησης στο ΓεΣΥ ως εργοδότης, που εκτιμάται σε συνολικά στο 0,4% του ΑΕΠ. Η παραχώρηση του επιδόματος κόστους ζωής και οι ετήσιες αυξήσεις αναμένεται επίσης να συμβάλουν θετικά στην αύξηση αυτής της κατηγορίας δαπανών, η οποία προβλέπεται να φθάσει το 14,3% του ΑΕΠ.

Η ενδιάμεση κατανάλωση προβλέπεται να καταγράψει αύξηση περίπου 30,3% που οφείλεται κυρίως στις αυξημένες πληρωμές του ΟΑΥ σε ιδιωτικούς παρόχους υγείας στο πλαίσιο της 2ης φάσης του ΓεΣΥ από την 1η Ιουνίου 2020.

Όσον αφορά τις κοινωνικές παροχές, αυτές εκτιμάται ότι αυξάνονται κατά περίπου 17,5%, κυρίως λόγω των αυξημένων πληρωμών του ΟΑΥ στο πλαίσιο της 2ης φάσης του ΓεΣΥ από την 1η Ιουνίου 2020. Η αναμενόμενη αύξηση των δαπανών για συντάξεις, καθώς και οι αναμενόμενες συνθήκες στην αγορά εργασίας λόγω της κρίσης COVID-19, συμβάλλουν εν μέρει στην αύξηση αυτής της κατηγορίας δαπανών λόγω της αναμενόμενης αυξημένης ανεργίας. Σημειώνεται ότι αυτή η κατηγορία δαπανών προβλέπεται ότι θα συμβάλει περισσότερο στην αύξηση των συνολικών δημόσιων δαπανών κατά περίπου 5,8%.

Το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 21,3% 2020, φτάνοντας τα 116,8% σε σύγκριση με το 95,5% του ΑΕΠ το 2019, σύμφωνα με την πρόσφατη αναθεώρηση του ετήσιου χρηματοδοτικού προγράμματος που στοχεύει στην αντιμετώπιση προκλήσεις της πανδημίας, καθώς και λόγω της απότομης εκτιμώμενης μείωσης του ΑΕΠ. Συγκεκριμένα, το Δημόσιο χρέος εκτιμάται ότι θα αυξηθεί από 21 δισεκατομμύρια ευρώ στο τέλος του 2019 σε 23,8 δισεκατομμύρια ευρώ στο τέλος του 2020.