Τρόικα: Πισωγύρισμα οι τροποποιήσεις της Βουλής για εκποιήσεις

Σταδιακή επιβράδυνση στην ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας διαπιστώνουν στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που από κοινού με στελέχη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας επισκέφθηκαν την Κύπρο από τις 16 έως τις 20 Σεπτεμβρίου στο πλαίσιο της έβδομης αποστολής μεταπρογραμματικής εποπτείας. Παράλληλα, η αποστολή επισημαίνει πως ο κυπριακός τραπεζικός τομέας εξακολουθεί να εμφανίζει τα δεύτερα υψηλότερα ποσοστά ΜΕΔ στη ζώνη του ευρώ, ενώ χαρακτηρίζει τις τροποποιήσεις στο πλαίσιο εκποιήσεων που εγκρίθηκαν από την κυπριακή βουλή στις 2 Αυγούστου 2019 ως οπισθοδρόμηση σε σχέση με βασικά στοιχεία της μεταρρύθμισης του Ιουλίου του 2018. Αξίζει να σημειωθεί πως η αποστολή συνδυάστηκε με αποστολή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ενώ συμμετείχαν στελέχη του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας για τις πτυχές που σχετίζονται με το Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης.

Συγκεκριμένα, σε ανακοίνωση της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημειώνει τα ακόλουθα:

Παρά το γεγονός ότι παραμένει ισχυρή, η οικονομική ανάπτυξη επιβραδύνεται σταδιακά. Μετά από αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 3,9 % το 2018, ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης μετριάστηκε κατά το πρώτο εξάμηνο του 2019, γεγονός που αντικατοπτρίζει σε μεγάλο βαθμό εξωτερικούς παράγοντες. Η ιδιωτική κατανάλωση ήταν εύρωστη λόγω της βελτίωσης της αγοράς εργασίας, όπου τα επίπεδα απασχόλησης και διαθέσιμου εισοδήματος είναι διαρκώς αυξανόμενα, ενώ οι επενδύσεις επωφελήθηκαν από ορισμένα μεγάλης κλίμακας έργα στον τομέα του τουρισμού και των υποδομών με χρηματοδότηση από την αλλοδαπή. Μετά την καταγραφή υψηλών ρυθμών ανάπτυξης κατά την περίοδο 2016-2018, τα έσοδα από τον τουρισμό υπεχώρησαν κατά το πρώτο εξάμηνο του 2019. Ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα εν μέσω της επιδείνωσης του εξωτερικού περιβάλλοντος. Η ισχυρή, αν και μικρότερη, ανάπτυξη προβλέπεται να συνεχιστεί μεσοπρόθεσμα χάρη στην ανθεκτική εγχώρια ζήτηση. Οι κίνδυνοι παραμένουν, καθώς το σημαντικό έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και το επίπεδο χρέους του ιδιωτικού τομέα – που, παρά την πτωτική τάση, παραμένει υψηλό – καθιστούν την Κύπρο ευάλωτη, μεταξύ άλλων και σε μια εν δυνάμει επιδείνωση του χρηματοδοτικού περιβάλλοντος.

Οι δημοσιονομικές επιδόσεις αναμένεται να παραμείνουν ισχυρές. Το ισοζύγιο του ευρύτερου δημόσιου τομέα για το 2019 αναμένεται να εμφανίσει σημαντικό πλεόνασμα άνω του 3,5 % του ΑΕΠ λόγω της αύξησης των φορολογικών εσόδων και ορισμένων έκτακτων παραγόντων. Τα πλεονάσματα αναμένεται να μειωθούν κάπως το 2020 και το 2021, αντικατοπτρίζοντας εν μέρει τις αυξήσεις στις δαπάνες για τη δημόσια υγεία και το μισθολογικό κόστος του δημόσιου τομέα λόγω της σταδιακής ανατροπής των μέτρων για τους μισθούς που εφαρμόστηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης. Ο ακόμη υψηλός δείκτης δημόσιου χρέους ως προς το ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί κατά τα προσεχή έτη. Για να σταθεροποιηθεί η καθοδική του πορεία, η συγκράτηση των δημόσιων δαπανών εξακολουθεί να είναι ουσιαστικής σημασίας, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του προληπτικού σκέλους του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό ενόψει των δημοσιονομικών κινδύνων που συνδέονται με τη μεταρρύθμιση στον τομέα της ασφάλισης υγείας (ιδίως σε σχέση με την εκτέλεση του προϋπολογισμού των δημόσιων νοσοκομείων), τις επικείμενες δικαστικές αποφάσεις αναφορικά με τη συνταγματικότητα των περικοπών μισθών και συντάξεων κατά τη διάρκεια της κρίσης και τις εναπομένουσες ενδεχόμενες υποχρεώσεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα.

Σημειώθηκε ικανοποιητική πρόοδος όσον αφορά την εξυγίανση του τραπεζικού τομέα και τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις. Παρά την πρόσφατη σημαντική μείωση, ο κυπριακός τραπεζικός τομέας εξακολουθεί να εμφανίζει τα δεύτερα υψηλότερα ποσοστά ΜΕΔ στη ζώνη του ευρώ. Ως εκ τούτου, οι προσπάθειες για περαιτέρω μείωση των ΜΕΔ παραμένουν προτεραιότητα, συμπεριλαμβανομένων των σχεδίων για περαιτέρω πωλήσεις και τιτλοποιήσεις δανείων. Σε αυτό το πλαίσιο, οι τροποποιήσεις στο πλαίσιο εκποιήσεων που εγκρίθηκαν από την κυπριακή βουλή στις 2 Αυγούστου 2019 συνιστούν οπισθοδρόμηση σε σχέση με βασικά στοιχεία της μεταρρύθμισης του Ιουλίου του 2018, η οποία είχε αποτελέσει σημαντικό βήμα προς την βελτίωση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και της πειθαρχίας στις πληρωμές μέσω μιας αποτελεσματικότερης εκτέλεσης των απαιτήσεων και της αναδιάρθρωσης των ΜΕΔ. Το σχέδιο ΕΣΤΙΑ, το οποίο αποσκοπεί στην αντιμετώπιση του ζητήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων που εξασφαλίζονται με πρώτη κατοικία, έχει δρομολογηθεί επίσημα. Η αυστηρή επιβολή της συμμόρφωσης με τα κριτήρια επιλεξιμότητας και η ταχεία ενεργοποίηση των διαδικασιών κατάσχεσης σε περίπτωση εκ νέου αθέτησης υποχρεώσεων είναι ζωτικής σημασίας για την τελική επιτυχία του σχεδίου. Η ταχεία ολοκλήρωση της σύστασης της ΚΕΔΙΠΕΣ, της μεγαλύτερης εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων στην ΕΕ σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας, είναι ουσιαστικής σημασίας, συμπεριλαμβανομένης της τήρησης των δεσμεύσεων περί κρατικών ενισχύσεων και της μεγιστοποίησης των ανακτήσεων των περιουσιακών στοιχείων για την αποπληρωμή του κράτους. Πρόσθετες ανησυχίες όσον αφορά τον χρηματοπιστωτικό τομέα είναι οι σταθερά υψηλές λειτουργικές δαπάνες και η χαμηλή κερδοφορία.

Η δυναμική των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων χρειάζεται νέα ώθηση προκειμένου να στηρίξει την ανάπτυξη και τις αντοχές της οικονομίας στο μέλλον. Η αντιμετώπιση των ανεπαρκειών στο δικαστικό σύστημα είναι καίριας σημασίας για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και την εκτέλεση των απαιτήσεων. Είναι επίσης καίριας σημασίας για την αποτελεσματική εφαρμογή των πλαισίων αφερεγγυότητας και εκποιήσεων, καθώς και για την εξυγίανση των ΜΕΔ. Επιπλέον, η δημιουργία ενός αξιόπιστου και διαφανούς συστήματος για την έκδοση και μεταβίβαση τίτλων ιδιοκτησίας και την εξάλειψη των καθυστερήσεων στην έκδοση τίτλων ιδιοκτησίας έχει καθυστερήσει πολύ. Θα πρέπει να επιταχυνθούν και άλλες μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και την προσέλκυση επενδύσεων, όπως ιδιωτικοποιήσεις, η απλούστευση των διαδικασιών για την εξασφάλιση αδειών οικοδόμησης και η καθιέρωση ταχείας έγκρισης για στρατηγικές επενδύσεις. Η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης και η μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης εξακολουθούν να αποτελούν υψηλή προτεραιότητα, ενόψει της αναμενόμενης σημαντικής αύξησης στη διοικητική αποτελεσματικότητα. Επιπλέον, η εφαρμογή του εθνικού συστήματος υγείας εξακολουθεί να απαιτεί στενή παρακολούθηση, δεδομένων των σημαντικών δημοσιονομικών επιπτώσεων που θα επιφέρει, ιδίως κατά τα αρχικά έτη εφαρμογής του.

Η επόμενη αποστολή μεταπρογραμματικής εποπτείας θα πραγματοποιηθεί την άνοιξη του 2020.