DBRS: Αναβάθμιση της Κύπρου στην επενδυτική βαθμίδα

Ο διεθνής οίκος αξιολόγησης DBRS, γίνεται ο τρίτος οίκος που αναβαθμίζει την οικονομία της Κύπρου στην επενδυτική βαθμίδα. Στην αξιολόγησή του την οποία ανακοίνωσε χθες αργά το βράδυ, ο DBRS αναβάθμισε την μακροπρόθεσμη αξιολόγηση της Κύπρου σε ξένο και εγχώριο νόμισμα στην κατηγορία ΒΒΒ (χαμηλό) από ΒΒ ενώ άλλαξε την προοπτική από θετική σε σταθερή. Αναβάθμισε επίσης την  βραχυπρόθεσμη αξιολόγηση σε ξένο και εγχώριο νόμισμα από R-4 σε R-2 (μεσαίο).

Όπως αναφέρεται, η αναβάθμιση οφείλεται στη σημαντική μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών (ΜΕΔ) κατά τους τελευταίους μήνες, αντανακλώντας τις αυξανόμενες προσπάθειες της κυβέρνησης και των τραπεζών. Η ταχεία εκκαθάριση της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας και η πώληση ΜΕΔ από τις τράπεζες, αναφέρεται, έχουν μειώσει σχεδόν κατά το ήμισυ το όγκο εντός του 2018. Προστίθεται ότι, ενώ τα ΜΕΔ  παραμένουν σε υψηλό επίπεδο, η μείωση τους και η ενίσχυση του νομικού πλαισίου που τα αφορά μειώνουν τους κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Αναφέρεται ακόμα ότι η αναβάθμιση οφείλεται στη συνεχιζόμενη σταθερή απόδοση της κυπριακής οικονομίας, με την χώρα να αναμένεται να παρουσιάσει αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κοντά στο 4,0% το 2018, από τις υψηλότερες στην Eυρωζώνη.

Σύμφωνα με την εκτίμηση του DBRS, τα πιστωτικά θεμελιώδη της Κύπρου είναι πλέον σύμφωνα με τον επενδυτικό βαθμό, μετά την ανάκαμψη τα τελευταία χρόνια. Οι αξιολογήσεις βασίζονται στη σταθερή δημοσιονομική θέση της Κύπρου, στο ενισχυμένο πλαίσιο διαχείρισης του δημόσιου χρέους, στην ιδιότητα μέλους της Ευρωζώνης που προωθεί βιώσιμες μακροοικονομικές πολιτικές και στο άνοιγμα της στις επενδύσεις που ευνοούν ένα ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον.

Παρ 'όλα αυτά, η Κύπρος αντιμετωπίζει επίσης σημαντικές πιστωτικές προκλήσεις που σχετίζονται με τα σημαντικά ακόμη μη εξυπηρετούμενα δάνεια στον τραπεζικό τομέα, τα υψηλά επίπεδα ιδιωτικού και δημόσιου χρέους, τις εξωτερικές ανισορροπίες και το μικρό μέγεθος της οικονομίας.

Η σταθερή τάση αντικατοπτρίζει την άποψη του DBRS ότι οι κίνδυνοι για τις αξιολογήσεις είναι επί του παρόντος σε γενικές γραμμές ισορροπημένοι. Οι αξιολογήσεις θα μπορούσαν να εμπλακούν σε ανοδική πίεση από τη σταθερή υγιή οικονομική ανάπτυξη και τη χρηστή δημοσιονομική κατάσταση, γεγονός που θα συνέβαλε στην καθοδική πορεία του δείκτη δημόσιου χρέους. Επιπλέον, η περαιτέρω πρόοδος στον περιορισμό των μη εξυπηρετούμενων δανείων και του χρέους του ιδιωτικού τομέα και στην ενίσχυση του τραπεζικού τομέα θα ήταν θετική για τις αξιολογήσεις. 

Ωστόσο, οι αξιολογήσεις ενδέχεται να υποστούν πιέσεις καθοδικού ρυθμού σε μια περίοδο με πολύ χαμηλή ανάπτυξη, σε συνδυασμό με μεγάλες δημοσιονομικές ανισορροπίες ή την υλοποίηση μεγάλων ενδεχόμενων υποχρεώσεων. Η αντιστροφή της καθοδικής τροχιάς των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα μπορούσε επίσης να είναι αρνητική.

 

Νέα διπλή αναβάθμιση κυπριακής οικονομίας. Συνεχίζουμε... https://t.co/40JfmjFPd2

— Harris Georgiades (@Georgiades_H) November 24, 2018

Οι κίνδυνοι για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα μειώνονται
Η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων των κυπριακών τραπεζών επιταχύνθηκε τους τελευταίους μήνες. Το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων του τραπεζικού τομέα, όπως αναφέρθηκε από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, μειώθηκε από €21 δισ.τον Δεκέμβριο του 2017 σε περίπου €10 δισ. τον Σεπτέμβριο του 2018. Η μεγαλύτερη μείωση των δανειακών υποχρεώσεων των τραπεζών το 2018 οφείλεται στην απόφαση της ΣΚΤ , η οποία αφορούσε την πώληση μέρους του ενεργητικού της στην Ελληνική Τράπεζα και την αποτελεσματική απομάκρυνση € 6,5 δισ. ΜΕΔ.

Η Κυπριακή Εταιρεία Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων (AMC) θα διαθέσει αυτά τα NPLs με την πάροδο του χρόνου.

Η κυβέρνηση έχει σημειώσει πρόοδο στα άλλα στοιχεία της στρατηγικής της για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Εκτός από την πώληση της ΣΚΤ, η στρατηγική της σε τρεις πυλώνες επικεντρώνεται: i) στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του νομικού πλαισίου για την αντιμετώπιση των ελλείψεων σε διάφορους νόμους και στην προώθηση της ανάπτυξης δευτερογενούς αγοράς για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια  και ii) την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων που σχετίζονται με τις υποθήκες λιανικής (σχέδιο Εστά). Τον Ιούλιο, το κυπριακό κοινοβούλιο ενέκρινε νέο νόμο για τις τιτλοποιήσεις και ενίσχυσε το πλαίσιο αφερεγγυότητας και εκποιήσεων και το νόμο περί πωλήσεων δανείων. Η κυβέρνηση έχει επίσης σχεδιάσει ένα κοινωνικό πρόγραμμα με στόχο τα ευάλωτα νοικοκυριά να τα ενθαρρύνουν να κάνουν αποπληρωμές δανείων και να μειώσουν τις στρατηγικές αδυναμίες. Η εφαρμογή του καθεστώτος αναμένεται στις αρχές του 2019. Ένα μεγάλο μέρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων πρόκειται να συμπεριληφθούν στο πρόγραμμα Εστία.

Οι κυπριακές τράπεζες έχουν επίσης εντείνει τις προσπάθειές τους. Υποστηριζόμενη από το ενισχυμένο νομικό πλαίσιο, η Τράπεζα Κύπρου, η μεγαλύτερη τράπεζα στη χώρα, συμφώνησε να πουλήσει χαρτοφυλάκιο ΜΕΣ ύψους €2,7 δισ. Αυτό ακολουθεί την πώληση ΜΕΔ της Ελληνικής Τράπεζας νωρίτερα μέσα στο έτος. Οι κύριες εγχώριες τράπεζες δημιούργησαν επίσης ανεξάρτητες εταιρείες εξυπηρέτησης χρέους με ειδικούς εξωτερικού χρέους.

Η εμπιστοσύνη των επενδυτών και των καταθετών έχει βελτιωθεί. Μετά την πτώση το πρώτο τρίμηνο του 2018, που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις μειώσεις των καταθέσεων μη κατοίκων, οι συνολικές καταθέσεις στο τραπεζικό σύστημα αυξάνονται και πάλι. Αυτό οφείλεται στις εγχώριες καταθέσεις, οι οποίες αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 80% των συνολικών καταθέσεων. Αφού επηρεάστηκε αρνητικά από την αύξηση του δανεισμού ζημιών το 2017, η κερδοφορία των τραπεζών βελτιώνεται επίσης. Επιπλέον, τα επίπεδα κεφαλαίων των τραπεζών είναι επαρκή.

Παρόλα αυτά, παρά τη σημαντική μείωση των αποθεμάτων ΜΕΔ, οι δείκτες  παραμένουν υψηλοί. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια του τραπεζικού συστήματος ήταν 38,9% του συνόλου των δανείων τον Ιούλιο του 2018, από 49,0% τον Μάιο του 2016 καθώς η πώληση ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο. Εν μέρει, αυτό αντικατοπτρίζει τη μείωση των χαρτοφυλακίων ΜΕΔ. Μέχρι στιγμής, η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων οδήγησε σε μεγάλο βαθμό στον εταιρικό τομέα. Η μείωση των  μη εξυπηρετούμενων νοικοκυριών, τα οποία αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ήμισυ των συνολικών μη εξυπηρετούμενων δανείων, ήταν περιορισμένη. Οι υψηλοί μη εξυπηρετούμενοι δανεισμοί και το χρέος του ιδιωτικού τομέα παραμένουν ο κύριος κίνδυνος για την οικονομική σταθερότητα στην Κύπρο. Η DBRS αναμένει περαιτέρω πρόοδο στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων λόγω των προσπαθειών των τραπεζών, της στρατηγικής πολιτικής της κυβέρνησης, της ανεργίας, της αύξησης των τιμών των κατοικιών και της σταθερής οικονομικής ανάπτυξης.

Ισχυρή ανάπτυξη οικονομίας
Μετά από έντονη ανάπτυξη τα τελευταία δύο χρόνια, η οικονομική ανάπτυξη της Κύπρου παρέμεινε ισχυρή το 2018. Το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 4,0% σε ετήσια βάση το πρώτο εξάμηνο του έτους. Η ανάπτυξη έχει ευρεία βάση, με την κατασκευή, τον τουρισμό, τη ναυτιλία, τις επαγγελματικές υπηρεσίες και τις κατασκευές να έχουν θετική συνεισφορά.

Η ανεργία μειώνεται επίσης και οι μισθοί αυξάνονται. Οι αναθεωρημένες προς τα πάνω προβλέψεις δείχνουν αύξηση περίπου 4% το 2019, προτού επιβραδυνθούν σταδιακά από το 2020. Οι κίνδυνοι μείωσης των προοπτικών σχετίζονται κυρίως με ένα λιγότερο ευνοϊκό εξωτερικό περιβάλλον. Οι αναδυόμενοι κίνδυνοι περιλαμβάνουν τον ευρύτερο οικονομικό αντίκτυπο ενός μεγάλου καζίνο, που βρίσκεται υπό κατασκευή, και άλλων έργων υποδομής.

Η ικανότητα ανάπτυξης της Κύπρου έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια, με πιθανή αύξηση του ΑΕΠ κοντά στο 2,4%. Η ανάκαμψη των επενδύσεων αποτέλεσε βασική κινητήρια δύναμη της βελτίωσης. Η Κύπρος είναι ένα ελκυστικό κέντρο επιχειρηματικών υπηρεσιών, ναυτιλιακό κέντρο και τουριστικός προορισμός. Ο τομέας του τουρισμού διαφοροποιείται σε νέα προϊόντα και αγορές, καθιστώντας τον πιο ανθεκτικό. Η αναμενόμενη εκμετάλλευση των αποθεμάτων φυσικού αερίου αντιπροσωπεύει μια άλλη δυνητική πηγή ανάπτυξης μακροπρόθεσμα. Παρόλα αυτά, το μικρό μέγεθος της οικονομίας της με βάση τις υπηρεσίες εκθέτει την Κύπρο σε δυσμενείς μεταβολές στην εξωτερική ζήτηση.

Ο τρεχούμενος λογαριασμός της Κύπρου βελτιώθηκε σημαντικά τα τελευταία χρόνια, αν και παρέμεινε σε έλλειμμα 8,4% του ΑΕΠ το 2017. Συνολικά, ο τρεχούμενος λογαριασμός της Κύπρου επηρεάζεται από τις μεγάλες εξαγωγές και τις εισαγωγές εξοπλισμού μεταφοράς που σχετίζεται με επενδύσεις (κυρίως πλοία). Η αρνητική καθαρή διεθνής επενδυτική θέση της Κύπρου (NIIP) παρέμεινε μεγάλη στο 121,5% του ΑΕΠ το 2017, αλλά συνεχίζει να βελτιώνεται.