Κυπριανού:  Ικανοποιητική η απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων

Ικανοποιητική κρίνεται η απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων από τα Ταμεία Εσωτερικών Υποθέσεων, ενώ γύρω στα 80 έργα υλοποιήθηκαν και συνεχίζουν να υλοποιούνται κατά την παρούσα προγραμματική περίοδο.  

Σε συνέντευξη του στο InBusinessNews, o επικεφαλής της Μονάδας Ευρωπαϊκών Ταμείων του Υπουργείου Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Κυπριανού, επισημαίνει πως ως σημαντικό έργο για τον ίδιο προσωπικά αποτελεί το έργο που αφορά στη φιλοξενία ασυνόδευτων ανήλικων προσφύγων.

Ποιος είναι ο ρόλος της Μονάδας κ. Κυπριανού;
Η  Μονάδα Ευρωπαϊκών Ταμείων διαχειρίζεται ευρωπαϊκούς πόρους μέσα από την υλοποίηση έργων, η φύση των οποίων εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Υπουργείου Εσωτερικών.

Η Μονάδα εκτελεί καθήκοντα Υπεύθυνης Αρχής για τα Ταμεία Εσωτερικών Υποθέσεων 2014-2020, ενώ για τα Διαρθρωτικά Ταμεία - Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης έχει αρμοδιότητες Ενδιάμεσου Φορέα. Όσον αφορά στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης η Μονάδα Ευρωπαϊκών Ταμείων ενεργεί ως Ανάδοχος Φορέας.
 
Αν επικεντρωθούμε στα Ταμεία Εσωτερικών Υποθέσεων για τα οποία η Μονάδα έχει οριστεί ως Υπεύθυνη Αρχή, τι ποσά απορροφήθηκαν μέχρι στιγμής από την ΕΕ κατά την προγραμματική περίοδο 2014-2020 και πώς θα το συγκρίνατε με άλλες χώρες της ΕΕ;
Η περίοδος επιλεξιμότητας για υλοποίηση έργων ολοκληρώνεται το 2022 και στο παρόν στάδιο έχουμε πολύ καλά δείγματα απορροφητικότητας. Έχουμε στο ενεργητικό μας γύρω στα 80 έργα που υλοποιήθηκαν και συνεχίζουν να υλοποιούνται την παρούσα προγραμματική περίοδο και σίγουρα θα υλοποιηθούν κι άλλα.

Γίνεται κάθε δυνατή προσπάθεια από μέρους μας προκειμένου, όχι μόνο να έχουμε πλήρη απορροφητικότητα των ευρωπαϊκών πόρων που μας διατίθενται, αλλά να έχουμε και ουσιαστικά αποτελέσματα από τα προγράμματα που εφαρμόζονται, με προστιθέμενη αξία τόσο για την ομάδα στόχου όσο και για την Κύπρο.

Σε σχέση με τα άλλα κράτη μέλη δεν έχουμε αυτή τη στιγμή στη διάθεσή μας οποιαδήποτε αναλυτικά στοιχεία για να διαπιστωθεί σε ποιο σημείο βρισκόμαστε συγκριτικά. Αυτό που γνωρίζουμε όμως είναι ότι η Κύπρος είναι μέρος της ομάδας των κρατών μελών που τηρούν τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά στις προθεσμίες που τίθενται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και μέχρι τώρα έχουν επιτευχθεί οι στόχοι απορρόφησης ανά έτος. Οπότε θεωρούμε ότι ως προς την απορρόφηση των κονδυλίων που η Κύπρος έχει στη διάθεσή της, προχωρούμε ικανοποιητικά.
 
Ποιο είναι τα σημαντικότερα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη αυτή την περίοδο και ποια αναμένονται το επόμενο διάστημα;
Θα ήταν δύσκολο να αναφερθώ στα σημαντικότερα έργα, γιατί οι τομείς που τα ταμεία μπορούν να καλύψουν με συγχρηματοδότηση ποικίλουν και σίγουρα ο κάθε τομέας έχει κάτι σημαντικό να προσφέρει. Απλά να πω ότι τα Ταμεία των Εσωτερικών Υποθέσεων δύναται να συγχρηματοδοτήσουν έργα που έχουν να κάνουν με τη μετανάστευση, το άσυλο, την ένταξη υπηκόων τρίτων χωρών στις κοινωνίες υποδοχής, τις αναγκαστικές και εθελούσιες επιστροφές υπηκόων τρίτων χωρών στις χώρες καταγωγής τους,  την εσωτερική ασφάλεια, την επιτήρηση εξωτερικών συνόρων, τις θεωρήσεις, τη διαχείριση κρίσεων, την καταπολέμηση του εγκλήματος και της τρομοκρατίας, την αστυνομική συνεργασία κ.ά. Είναι ένα ευρύ φάσμα, το οποίο καλύπτει από τη μία έργα που έχουν ανθρωπιστικό ρόλο να διατελέσουν, ενώ από την άλλη υπάρχουν και τα έργα που καλύπτουν λειτουργικά έξοδα, αγορά εξοπλισμών, εκπαιδεύσεις της ομάδας στόχου ή λειτουργών του κράτους, τη χρηματοδότηση ήδη παρεχόμενων υπηρεσιών του κράτους. Τα έργα που υλοποιούνται και υλοποιήθηκαν βρίσκονται στην ιστοσελίδα μας www.moi.gov.cy/efu και μπορεί ο οποιοσδήποτε να ανατρέξει.

Αν με ρωτούσατε για ένα έργο που προσωπικά εγώ θεωρώ σημαντικό γιατί έχει μια ανθρωπιστική προσέγγιση και ευαίσθητη χροιά είναι το έργο που αφορά στη φιλοξενία ασυνόδευτων ανήλικων προσφύγων. Είναι ένα έργο που παρέχει στήριξη  και φροντίδα σε παιδιά που καταφθάνουν στην Κύπρο μόνα, χωρίς να συνοδεύονται από τους κατά νόμο ή έθιμο υπευθύνους για την επιμέλειά τους. Και αυτά τα παιδιά θέλουν ασφάλεια και θαλπωρή, η οποία παρέχετε από μία στέγη, η οποία συγχρηματοδοτείται από το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης. Είναι από τα πρώτα έργα που άρχισαν να υλοποιούνται κατά την παρούσα προγραμματική περίοδο και που ακόμη συνεχίζουν να υλοποιούνται αδιάλειπτα, λόγω σημαντικότητας.
 
Από ποιες κατηγορίες η Μονάδα Ευρωπαϊκών Ταμείων αντλεί τα περισσότερα κονδύλια;
Να πούμε κατ’ αρχάς, ότι οι κατηγορίες και τα ποσά ανά κατηγορία έχουν τεθεί εξ αρχής από την Κυπριακή Δημοκρατία σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Στο Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης οι κατηγορίες του ασύλου, ένταξης και επιστροφών  έχουν περίπου τις ίδιες κατανομές σε πόρους. Σε αυτό το Ταμείο και σύμφωνα με τα στατιστικά που τηρεί η Μονάδα, διαφαίνεται ότι τη μεγαλύτερη απορρόφηση έχει το κομμάτι της ένταξης και του ασύλου.

Στο Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας –σύνορα και θεωρήσεις τη μεγαλύτερη κατανομή από άποψη ποσών έχει ο τομέας της επιτήρησης των συνόρων, ο οποίος φαίνεται να προχωρά στην απορρόφηση με σταθερούς ρυθμούς, ενώ στο Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας –αστυνομική συνεργασία η μεγαλύτερη κατανομή είναι στα έργα που απασχολούνται με την πρόληψη και καταπολέμηση του οργανωμένου διασυνοριακού εγκλήματος που και πάλι παρουσιάζει σταθερή απορρόφηση.
 
Ποια κριτήρια πρέπει να πληροί ένα έργο ή ενέργεια για να μπορεί να χρηματοδοτείται από τα ταμεία της ΕΕ;
Καταρχήν να πω ότι το κάθε κράτος μέλος προβαίνει στη δημιουργία ενός Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου των Ταμείων, στη βάση πάντοτε ενός πλαισίου Κανονισμών που τίθενται  από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το Σύστημα αυτό είναι απαραίτητο για τις διαδικασίες και τη λειτουργία των ταμείων, καθώς και για την ορθή και χρηστή διαχείριση των πόρων που διατίθενται από την ΕΕ. Το εν λόγω Σύστημα υποβάλλεται στην ΕΕ για έγκριση, ενώ τίθεται σε τακτικούς ελέγχους τόσο από αρμόδια όργανα στην Κύπρο όσο και από την ΕΕ. Τα κριτήρια και η αξιολόγηση των  έργων είναι ένα κομμάτι του Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου.
 
Άρα επιλογή των έργων και η υλοποίηση βασίζεται στο εθνικό Σύστημα Διαχείρισης και στους Κανονισμούς της ΕΕ.
Ακριβώς. Απλά είναι σημαντικό να λεχθεί ότι τα έργα συγχρηματοδοτούνται κάτω από δυο μεθόδους υλοποίησης. 

Η μία είναι η απευθείας ανάθεση, κατά την οποία έργα υλοποιούνται από κυβερνητικούς φορείς λόγω αρμοδιότητας. Για παράδειγμα, για την επιτήρηση των συνόρων αρμόδια είναι η Αστυνομία Κύπρου, για την έρευνα και διάσωση είναι το Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης, για τις θεωρήσεις το Υπουργείο Εξωτερικών, για θέματα Ασύλου και Μετανάστευσης είναι η Υπηρεσία Ασύλου και το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, αντίστοιχα. Έργα υλοποιούν βέβαια και άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες όπως Υπ. Παιδείας και Πολιτισμού, Υπ. Υγείας κ.ά. Ως εκ τούτου μέρος των έργων υλοποιείται από τις καθ’ ύλην αρμόδιες υπηρεσίες λόγω ‘de jure μονοπωλίου ή εθνικής ασφάλειας’ - όπως αναφέρεται και από τους κανονισμούς της ΕΕ. 

Η άλλη είναι η ανοικτή  μέθοδος. Η Υπεύθυνη Αρχή προβαίνει σε προκήρυξη Πρόσκλησης Υποβολής Προτάσεων για έργα. Η αξιολόγηση και επιλογή προτάσεων γίνεται στη βάση κριτηρίων που είναι δημοσιευμένα σε έκαστη Πρόσκληση. Η Πρόσκληση είναι ανοικτή σε όλους τους φορείς που είναι νομικές οντότητες.
 
Όσον αφορά το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης και την αυξημένη είσοδο προσφύγων και αιτητών ασύλου στη Δημοκρατία, πιστεύετε πως υπάρχει περιθώριο η ΕΕ να αυξήσει τους διαθέσιμους πόρους;  
Είναι πιθανή μια μελλοντική περαιτέρω στήριξη εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στον τομέα του ασύλου. Ήδη υπάρχει πρόνοια για βοήθεια των κρατών μελών σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, αλλά πιθανόν να υπάρχει δυνατότητα και για περαιτέρω αυξήσεις. Αυτό όμως δεν είμαστε σε θέση να το γνωρίζουμε στο παρόν στάδιο.

Πόσο σημαντική θεωρείτε αυτή την οικονομική ενίσχυση από την ΕΕ σε ό,τι αφορά στους τομείς αυτούς;
Σίγουρα οι αυξανόμενες προκλήσεις στον πολιτικό τομέα των εσωτερικών υποθέσεων της ΕΕ, οι ολοένα εντεινόμενες μεταναστευτικές ροές, οδήγησαν στην ανάγκη για άμεση λήψη μέτρων και αποφάσεων. Το Ταμείο αυτό συμβάλλει στον επιμερισμό του οικονομικού βάρους και των πιέσεων που το κάθε ένα από τα κράτη μέλη υφίσταται, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα ένα πνεύμα αλληλεγγύης μεταξύ τους αλλά και μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση σε ό,τι αφορά στους τομείς αυτούς. Για τη Δημοκρατία είναι πολύ σημαντική αυτή η οικονομική ενίσχυση διότι μέσα από την αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων «αποσυμφορείται» σημαντικά ο κρατικός προϋπολογισμός, από δαπάνες που προκύπτουν για τη διαχείριση της μετανάστευσης, του προσφυγικού ζητήματος και της ασφάλειας. Για αυτή την προγραμματική περίοδο έχουμε γύρω στα 93 εκ. ευρώ για υλοποίηση έργων κάτω από τα Ταμεία Εσωτερικών Υποθέσεων.