Μύθοι και αλήθειες για τη χοληστερόλη

Η χοληστερόλη πολύ συχνά συνδέεται με διάφορες παρερμηνείες και αυτό κυρίως λόγω του μεγάλου αριθμού των ατόμων που εντοπίζονται με υψηλή χοληστερόλη.

Ένας βασικός μύθος αφορά στην πεποίθηση ότι ενδιαφέρει μονάχα άτομα μεγαλύτερων ηλικιών και κυρίως υπέρβαρους κάτι που στην πραγματικότητα δεν είναι ακριβές καθώς η υψηλή LDL-C είναι συνήθως ασυμπτωματική, που σημαίνει ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, η ενδεχόμενη αύξησή της δεν θα προκαλέσει κάποια συγκεκριμένα συμπτώματα. Μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα όλων των ηλικιών καθώς και σε άνδρες ή γυναίκες. Δεν υπάρχει «τυπικό» άτομο με υψηλή LDL-C6.

Ακόμα υπάρχει ο μύθος ότι η χοληστερόλη από μόνη της είναι κάτι κακό κάτι που δεν ισχύει, καθώς η χοληστερόλη είναι μια λιπαρή ουσία που βρίσκεται σε κάθε κύτταρο του ανθρώπινου σώματος. Σε υγιείς ποσότητες, συμβάλει στην παραγωγή ορμονών, βιταμίνης D και οξέων που αφορούν στην πέψη των τροφών. Υπάρχουν δύο τύποι Χοληστερόλης: η HDL-C, που συχνά ονομάζεται «καλή χοληστερόλη» και η LDL-C, που συχνά ονομάζεται «κακή χοληστερόλη» 2,3.

Ωστόσο η LDL-C δεν είναι απαραίτητα «κακή». Είναι επιβλαβής μόνο όταν υπάρχει μεγάλη συσσώρευσή της στην κυκλοφορία του αίματος. Το ενδεχόμενο αυτό σε συνδυασμό με τα τριγλυκερίδια, τον πιο κοινό τύπο λίπους που κυκλοφορεί στο σώμα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας2,3.

Όταν η  LDL-C και τα τρικγλυκερίδια, είναι πάνω από τις φυσιολογικές τιμές, μπορεί να συσσωρευτούν στα τοιχώματα των αρτηριών, δημιουργώντας τις λεγόμενες αθηρωματικές πλάκες. Με την εξέλιξη αυτή οι αρτηρίες στενεύουν, περιορίζοντας την ποσότητα του αίματος που μπορεί να ρέει μέσα από αυτές.

Ένας επίσης διαδεδομένος μύθος έχει να κάνει με την εσφαλμένη αντίληψη ότι η χοληστερόλη συνδέεται μονάχα με τις τροφές που ένα άτομο καταναλώνει, κάτι που στην πραγματικότητα είναι μονάχα εν μέρει αλήθεια, καθώς η χοληστερόλη στο σώμα μας προέρχεται από δύο διαφορετικές πηγές. Τη μία πηγή αποτελούν τα τρόφιμα που τρώμε και την άλλη η φυσική παραγωγή της από το συκώτι μας. Μερικές φορές το συκώτι μας παράγει υπερβολική ποσότητα LDL-C και παράγοντες του τρόπου ζωής όπως το κάπνισμα, οι ανθυγιεινές επιλογές τροφίμων, η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας και το υπερβολικό βάρος μπορούν να την αυξήσουν ακόμη περισσότερο 8-10. Για μερικούς ανθρώπους, η κακή χοληστερόλη τους είναι κληρονομική και προκαλείται από τη γενετική διαταραχή FH (οικογενής υπερχοληστερολαιμία)10,11.

Παρόλαυτα είναι γεγονός ότι όσο περισσότερα γνωρίζει ο ασθενής σχετικά με την υψηλή LDL-C, τόσο περισσότερα μπορεί να κάνει για τη διαχείρισή της.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η υψηλή LDL-C ανιχνεύεται μόνο όταν κάποιος αισθάνεται πόνο στο στήθος ή έχει ένα σοβαρό καρδιακό επεισόδιο όπως καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό. Βέβαια σε αυτό το σημείο, έχει ήδη προηγηθεί σοβαρή βλάβη στις αρτηρίες γι’ αυτό και πρέπει όλοι εκ των προτέρων και εγκαίρως να γνωρίζουν τα επίπεδα χοληστερόλης τους, ειδικά όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό υψηλής LDL-C 7.

Η LDL-C μπορεί να ελεγχθεί μέσω μιας απλής αιματολογικής εξέτασης υπό την καθοδήγηση του θεράποντα ιατρού, ο οποίος μπορεί να γνωματεύσει για το εάν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα είναι υγιή και ασφαλή ή εάν είναι υψηλά και πρέπει να μειωθούν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι κάθε ασθενής είναι διαφορετικός και ειδικότερα οι ασθενείς με Αθηροσκληρωτική Καρδιαγγειακή Νόσο(ΑΚΝ) θα πρέπει να βρίσκονται σε διαρκή επαφή με τους θεράποντες ιατρούς τους σχετικά με τα προτεινόμενα επίπεδα-στόχους που αφορούν εξατομικευμένα τους ίδιους.

Η καρδιαγγειακή νόσος (ΚΝ) παραμένει η πρώτη αιτία θανάτου και αναπηρίας στην Ευρώπη και παγκοσμίως. Το ίδιο ισχύει και για την Κύπρο, καθώς η Αθηροσκληρωτική Καρδιαγγειακή Νόσος είναι η αιτία του 85% των θανάτων από καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικά επεισόδια.

Πρόκειται αναμφισβήτητα για ένα παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας που συχνά παραβλέπεται από το κοινό και τους φορείς χάραξης πολιτικής. Η καρδιαγγειακή νόσος είναι η κύρια αιτία θανάτου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σκοτώνοντας 5.000 ανθρώπους κάθε μέρα.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει θέσει ως στόχο τη μείωση των πρόωρων θανάτων από Μη Μεταδοτικές Νόσους ΜΜΝ, συμπεριλαμβανομένης της καρδιαγγειακής νόσου, κατά 25% έως το 2030.

Τονίζεται ότι παρόλο που το ύψος των τιμών της χοληστερόλης είναι σημαντικό, αποτελεί απλώς ένα μέρος της συνολικής υγείας του ατόμου. Ο ιατρός είναι εκείνος που θα εξετάσει το επίπεδο της χοληστερόλης σε συνδυασμό με το οικογενειακό ιστορικό, την ηλικία, το φύλο και άλλες συνήθειες του τρόπου ζωής του ασθενούς, όπως το κάπνισμα ή πιθανές διατροφικές συνήθειες που ενδεχομένως να ενισχύουν τον κίνδυνο για υψηλή χοληστερόλη.

Μια πλήρης εικόνα του ιατρικού ιστορικού συμβάλει έτσι ώστε ο ιατρός να καθορίσει το εάν ο ασθενής πρέπει να λάβει κάποια μέτρα, όπως αλλαγές στον τρόπο ζωής του ή φαρμακευτική αγωγή για τη μείωση της χοληστερόλης και την αποτροπή του κινδύνου καρδιακής νόσου και εγκεφαλικού. Μπορείτε να αντλήσετε περισσότερες πληροφορίες που αφορούν στην χοληστερόλη στην ακόλουθη σελίδα: Fight CVD | Stand up to fight Cardiovascular Disease | Fight CVD

Το Global Heart Hub και η Novartis συνεργάζονται για την αντιμετώπιση της Αθηροσκληρωτικής Καρδιαγγειακής Νόσου (AKN) υποστηρίζοντας το πρόγραμμα Invisible Nation προκειμένου να φέρουν  σε επαφή ένα παγκόσμιο δίκτυο οργανώσεων ασθενών και άλλων ενδιαφερόμενων μερών από τον χώρο των καρδιαγγειακών (ΚΑ) νόσων που έχουν δεσμευτεί να επιφέρουν συστηματικές αλλαγές στην αντιμετώπιση της αθηροσκληρωτικής καρδιαγγειακής νόσου(AKN). Λεπτομέρειες για την πρωτοβουλία του προγράμματος Invisible Nation θα βρείτε εδώ: Invisible Nation - Exposing the Realities of ASCVD (globalhearthub.org) 

Πολίτες αυτού του «Αόρατου Έθνους» είμαστε δυνητικά όλοι μας και γι’ αυτόν τον λόγο οφείλουμε να είμαστε όλοι μαζί ενωμένοι στον αγώνα για την Καρδιαγγειακή Νόσο με όπλα την ενημέρωση, την πρόληψη, την αλλαγή στον τρόπο ζωής και τη συλλογική δράση οργανωμένων φορέων, κρατικών θεσμών και ευαισθητοποιημένων ομάδων.

Βιβλιογραφικές παραπομπές:

1. Mayo Clinic. Arteriosclerosis/atherosclerosis. Accessed October 2020. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/arteriosclerosis-atherosclerosis/symptoms-causes/syc-20350569
2. American Heart Association. What is cholesterol? Accessed September 2020. https://www.heart.org/en/health-topics/cholesterol/about-cholesterol
3. American Heart Association. HDL (good), LDL (bad) cholesterol and triglycerides. Accessed September 2020. https://www.heart.org/en/health-topics/cholesterol/hdl-good-ldl-bad-cholesterol-and-triglycerides
4. British Heart Foundation. Heart attack. Accessed October 2019. https://www.bhf.org.uk/informationsupport/conditions/heart-attack
5. World Heart Foundation. Stroke. Accessed May 2017. https://www.world-heart-federation.org/resources/stroke/
6. Baptist Health South Florida. Top misconceptions about high cholesterol. Accessed October 2019. https://baptisthealth.net/baptist-health-news/top-misconceptions-about-high-cholesterol/
7. Mayo Clinic. High cholesterol. Accessed October 2020. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-cholesterol/symptoms-causes/syc-20350800
8. American Heart Association. What is cholesterol? Accessed September 2020. https://www.heart.org/en/health-topics/cholesterol/about-cholesterol
9. American Heart Association. HDL (good), LDL (bad) cholesterol and triglycerides. Accessed September 2020. https://www.heart.org/en/health-topics/cholesterol/hdl-good-ldl-bad-cholesterol-and-triglycerides
10. The FH Foundation. Familial hypercholesterolemia (FH). Accessed December 2020. https://thefhfoundation.org/media/2020/05/FHBrochure_5.2020.pdf
11. The FH Foundation. FH facts. Accessed October 2020. https://thefhfoundation.org/media/FH_FactSheet-4.25.2017.pdf
12. Merck Manual Professional Version. Lipid panel. Accessed December 2020. https://www.merckmanuals.com/professional/multimedia/lab-tests/v42968454