Τα βασανιστικά διλήμματα της ενδιάμεσης λύσης

Στην τελική ευθεία βρίσκεται ο διαγωνισμός της ενδιάμεσης λύσης για την προμήθεια φυσικού αερίου στο νησί. Η Δημόσια Εταιρεία Φυσικού Αερίου (ΔΕΦΑ) προχωρεί με σταθερούς ρυθμούς στη διαδικασία του διαλόγου με την ολλανδική VITOL, η οποία επικράτησε της κοινοπραξίας που ηγήθηκε η Μ&Μ -ελληνικών συμφερόντων- μπαίνοντας στα βαθιά των διαπραγματεύσεων και σε πολύ τυπικά θέματα.

 Η ΔΕΦΑ προχωρεί στις διαπραγματεύσεις, αναγνωρίζοντας ότι υπάρχουν δυσκολίες στο διάλογο και ότι πρόκειται για ένα πολυδιάστατο θέμα με πολλές παραμέτρους και εμπλεκομένους. Οι τεχνοκράτες της ΔΕΦΑ κάνουν λεπτομερείς σχεδιασμούς, καθώς τα περιθώρια χρόνου έχουν στενέψει. Η νέα παράταση εγγυητικών ισχύει μέχρι και τις 18 Δεκεμβρίου 2015, ωστόσο, υπάρχει δυνατότητα παράτασης, εάν και εφόσον η εταιρεία ζητήσει περισσότερο χρόνο. Όλα δείχνουν ότι η εταιρεία θα ζητήσει παράταση, τουλάχιστον μέχρι τον Φεβρουάριο, ώστε να ξεκαθαρίσουν πλήρως όλες οι παράμετροι.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Το ιστορικό της ενδιάμεσης λύσης

Πρόκειται για μια δύσκολη διαπραγμάτευση με την ολλανδική εταιρεία, ενώ υπενθυμίζεται ότι ο προηγούμενος διαγωνισμός έληξε άδοξα. Ωστόσο, αυτή είναι η χρονική στιγμή, κατά την οποία θα διαφανεί κατά πόσο θα προχωρήσει η ενδιάμεση λύση. Εάν ο παρών διαγωνισμός λήξει άδοξα, ίσως σημάνει και το τέλος του σεναρίου της ενδιάμεσης λύσης προμήθειας φυσικού αερίου. Νέα ακύρωση διαγωνισμού για ενδιάμεση λύση ουσιαστικά θα απομακρύνει το ενδιαφέρον εταιρειών εμπορίας, μεταφοράς και τεχνολογίας φυσικού αερίου από την Κύπρο, σε μια περίοδο μάλιστα που η χώρα επιδιώκει ανάκτηση της αξιοπιστίας της σε διεθνές επίπεδο και δη σε σχέση με τις επαφές με ξένους επενδυτές ή εταίρους. 

Έντονα προβληματισμένη η ΑΗΚ
Παράλληλα, η ΑΗΚ εκφράζει έντονους προβληματισμούς για τη χρονική διάρκεια της σύμβασης σε συνάρτηση με τις έρευνες και τους σχεδιασμούς για τα γηγενή κοιτάσματα. Από την ΑΗΚ εκφράζεται ότι δεν είναι καθαρή η εικόνα ακόμα και θεωρείται αμφίβολο αν με την προσφερόμενη τιμή, δεδομένων και των χαμηλών τιμών υγρών καυσίμων, θα προκύψει σοοβαρό οικονομικό όφελος. Η ΑΗΚ έχει σοβαρούς ενδοιασμούς για το αν η προτεινόμενη τιμή που διαπραγματεύεται η ΔΕΦΑ θα φέρει εξοικονόμηση στο κόστος καυσίμου και στους λογαριασμούς ηλεκτρισμού, δεδομένων και των χαμηλών διεθνών τιμών υγρών καυσίμων. Πάντως, η ΑΗΚ επιβάλλεται να χρησιμοποιήσει φυσικό αέριο για παραγωγή ενέργειας, καθώς έχει ανενεργές επενδύσεις στο Βασιλικό, ενώ οι νέες αυστηρότερες οδηγίες βιομηχανικών ρύπων πιέζουν την ΑΗΚ προς αυτή την κατεύθυνση. Αν δεν χρησιμοποιήσει το φυσικό αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, θα πρέπει να προβεί σε άλλες επενδύσεις.

Οι προοπτικές εγείρουν ερωτηματικά 
Τα σημερινά δεδομένα καθιστούν άγνωστη την κατάληξη της ενδιάμεσης λύσης για την προμήθεια φυσικού αερίου στο νησί. Τα ενεργειακά δεδομένα στην κυπριακή ΑΟΖ έχουν αλλάξει, καθορίζοντας παράλληλα και τους σχεδιασμούς αναφορικά με την ενδιάμεση λύση. Η εξαγορά του 35% των δικαιωμάτων του κοιτάσματος Αφροδίτη από την BG, η ανανέωση του συμβολαίου της ΤΟΤΑL για το οικόπεδο 11 και η προοπτική ανανέωσης του συμβολαίου της ΕΝΙ με παράλληλο ενδιαφέρον για άλλα οικόπεδα της κυπριακής ΑΟΖ, δίνουν ενθαρρυντικά μηνύματα στην κυπριακή Kυβέρνηση για την εξόρυξη και την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου από τα δικά μας κοιτάσματα και να μην χρειαστεί να φέρουμε "ξένο" αέριο. Συνεπώς, η ενδιάμεση λύση ενδεχομένως να αξιολογηθεί ως αχρείαστη ή και μη συμφέρουσα, εάν προχωρήσουν με ταχείς ρυθμούς οι διαδικασίες εξόρυξης του φυσικού αερίου από το οικόπεδο 12 και εάν τα αποτελέσματα των γεωτρήσεων στα κυπριακά οικόπεδα αποδειχτούν θετικά. Στη διαμόρφωση των ενεργειακών ζυμώσεων στην περιοχή, καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει και η μεγάλη ανακάλυψη της ΕΝΙ στο Ζορ, ενώ οι τριμερείς επαφές με Αίγυπτο, Ελλάδα και Ισραήλ δημιουργούν περαιτέρω προοπτικές συνεργασίας στο ενεργειακό πεδίο.

Το ερώτημα που εγείρεται είναι κατά πόσο είναι εφικτή η κατάληξη συμφωνίας για ενδιάμεση λύση,  χωρίς ακόμη να είναι ξεκάθαρο το τελικό, ενεργειακό πλάνο. Τα ερωτήματα που δημιουργούνται αναφορικά με την ενδιάμεση λύση άπτονται του ευρύτερου ενεργειακού σχεδιασμού. Πιο συγκεκριμένα, το ενεργειακό πεδίο θα ξεκαθαρίσει όταν απαντηθούν τα ερωτήματα για το πότε, με ποιο τρόπο και μέσω ποιων εταιρειών θα φτάσει κυπριακό φυσικό αέριο στη χώρα. Παράλληλα, οι ευρύτερες εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο καθορίζουν τόσο τον ρόλο όσο και τον ρυθμό εφαρμογής πλάνου από την Κύπρο. Για παράδειγμα, η εγκατάλειψη του πλάνου για δημιουργία τερματικού υγροποίησης και η στροφή στη λύση των αγωγών, αλλάζει σε μεγάλο βαθμό τον σχεδιασμό και για την εσωτερική κατανάλωση. Με αυτά τα δεδομένα, εύλογα προκύπτει το ερώτημα εάν η δέσμευση έναντι ενός επταετούς συμβολαίου θα συμφέρει τόσο στον ΑΗΚ όσο και στην Κυπριακή Δημοκρατία ευρύτερα.